مراحل اعتیاد به موادمخدر: امتحان کردن مواد تا وابستگی جسمی روانی

اعتیاد به مواد مخدر به ندرت یک شبه اتفاق می‌افتد. ممکن است شروع به کاهش وزن کرده یا پس از یک تصادف داروهای مسکن مصرف کنید. پیش از این، شاید متوجه شوید که موقعی که می‌خواهید مواد مصرف کنید، زمان زیادی در مورد نحوه مصرف و خرید این داروها و مواد صرف می‌کنید. ممکن است زمانی که به این داروها دسترسی پیدا نمی‌کنید، احساس اضطراب، افسردگی یا عصبانیت کنید. دانستن مراحل مختلف اعتیاد برای ترک و درمان آسان‌تر اعتیاد اهمیت دارد.

اعتیاد به مواد مخدر به چه دلایلی رخ می‌دهد؟

زمانی که آماده مقابله با اعتیاد شدید، نگرانی اصلی شما باید این باشد که سوءمصرف مواد چگونه بر زندگی شما و اطرافیان تأثیر می‌گذارد. علت اصلی اعتیاد به مواد مخدر هنوز نامشخص است اما برخی عوامل هستند که ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به اعتیاد در برخی افراد شوند که عبارتند از:

• اختلالات روانی زمینه‌ای مانند اسکیزوفرنی، افسردگی یا اضطراب
• احساس کم‌ارزش بودن همراه با تمایل به واکنش به فشار همکاران
• بالا بودن سطح استرس به دلیل مسائل شخصی، حرفه‌ای یا مالی
• بودن در محیط‌هایی که استفاده از مواد مخدر مقبول بوده و این مواد به راحتی در دسترس قرار دارند.

مراحل اصلی مسیر اعتیاد به مواد مخدر

مسیر ابتلا به اعتیاد برای هر کس متفاوت است. برخی افراد به سرعت معتاد می‌شوند در حالی که این فرایند ممکن است برای برخی دیگر در مدتی طولانی‌تر اتفاق بیفتد. مدت زمان ابتلا به اعتیاد مهم نیست، بیشتر مشاوران اعتیاد معتقدند که اعتیاد چهار مرحله دارد: آزمایش و تجربه، مصرف مداوم، مصرف پرخطر یا سوءمصرف و وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر. همه افرادی که در مراحل یک و دو هستند معتاد نمی‌شوند اما افرادی که در مرحله سوم سوءمصرف هستند به احتمال زیاد به اعتیاد کامل مبتلا می‌شوند. در اینجا به بررسی بیشتر این چهار مرحله ابتلا به اعتیاد می‌پردازیم.

 مرحله یک: آزمایش و تجربه

آزمایش و تجربه به صورت استفاده اختیاری از مواد بدون تجربه هیچ گونه عواقب قانونی و اجتماعی تعریف می‌شود. برای بسیاری از افراد، آزمایش و تجربه ممکن است یک یا چندین مرتبه به عنوان مصرف تفریحی یا برای کمک به ترک اعتیاد یکی از آشنایان اتفاق بیفتد. برای بسیاری دیگر از افراد این آزمایش و تجربه ممکن است بدون تمایل به استمرار مصرف مواد مخدر اتفاق بیفتد. برای برخی دیگر زمانی که وارد مرحله بعد یعنی استفاده مکرر می‌شوند ممکن است مشکلات آغاز شود.

 مرحله دو: مصرف مستمر

برخی افراد ممکن است وارد مرحله استفاده مستمر بدون وابستگی یا اعتیاد شوند. این افراد خودشان قادر به ترک اعتیاد هستند. مشکل استفاده مستمر این است که احتمال سوءمصرف در این مرحله بسیار بالا است. این کار احتمال بروز رفتارهای پرخطر مانند رانندگی کردن در زمانی که تحت تأثیر مواد هستید، خشونت‌های غیر قابل توجیه و علائم ابتلا به افسردگی و اضطراب را افزایش می‌دهد.

 مرحله سه: استفاده پرخطر یا سوءمصرف

مرز بین مصرف مستمر و مصرف پرخطر یا سوءمصرف بسیار باریک است اما سوءمصرف معمولاً به صورت استفاده مستمر از مواد مخدر علی‌رغم آگاهی نسبت به عواقب قانونی و اجتماعی آن تعریف می‌شود. آنچه ممکن است به عنوان شکل موقتی از رهایی شروع شود می‌تواند به سرعت منجر به بروز مشکلات جدی‌تر شود. در این مرحله علائم هشداردهنده اعتیاد ظاهر می‌شوند: میل به مصرف مواد، میل شدید به مصرف دارو و علائم افسردگی، تحریک‌پذیری و احساس خستگی در مواقعی که مواد مصرف نمی‌شود.

 مرحله چهار: اعتیاد یا وابستگی به مواد مخدر

وابستگی فیزیکی به دارو غالباً با اعتیاد در هم آمیخته است. ویژگی‌های وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر شامل علائم ترک مصرف و استفاده اجباری از دارو علی‌رغم آگاهی نسبت به عواقب منفی و سنگین آن برای روابط، سلامت روانی و فیزیکی، امور مالی شخصی، امنیت شغلی و سوابق کیفری می‌شود.

نشانه‌های هریک از مراحل اعتیاد به مواد مخدر

اصطلاح "مواد مخدر" به هر ماده شیمیایی اطلاق می‌شود که مواد شیمیایی مغز را تغییر داده و بر احساس و ادراک یا عملکرد بدن شما تأثیر می‌گذارد. مواد مخدر شامل داروهای تجویزی، مواد مخدر غیر قانونی خیابانی، ماری جوانا یا الکل می‌شود. برخی مصرف‌کنندگان برای آرامش یافتن و تمدد اعصاب از مواد مخدر استفاده می‌کنند در حالی که برخی دیگر برای افزایش انرژی و حالت نشئگی از مواد بیشتری استفاده می‌کنند. برای بسیاری از معتادان، مواد مخدر راهی برای کاهش و تسکین دردهای احساسی و فیزیکی است. تحلیل و آنالیز مراحل وابستگی به مواد مخدر به شرح زیر است:

 تحمل

در این سطح، بدن به مصرف مقدار خاصی از مواد مخدر عادت می‌کند. شما ممکن است برای رسیدن به همان حالت نشئگی سابق، نیاز به مصرف مقادیر بیشتری از مواد مخدر داشته باشید.

 وابستگی روانی

در این مرحله شما به هیجانات ناشی از مصرف مواد مخدر، عادت می‌کنید و زمانی که به مواد دسترسی ندارید احساس آشفتگی، عصبانیت و ناتوانی در عملکرد دارید. وابستگی روانی لزوماً به معنی وابستگی فیزیکی به مصرف مواد مخدر نیست اما اجبار و اضطرار به مصرف ممکن است به حدی قوی باشد که احساسی مانند اعتیاد فیزیکی در شما ایجاد کند. مواد مخدر که غالباً باعث وابستگی روانی می‌شوند عبارتند از ماریجوانا، شیشه و اکستازی.

 وابستگی فیزیکی

در این مرحله ممکن است زمانی که مواد به بدن فرد نرسد، دچار علائم ترک مانند حالت تهوع، استفراغ، تعریق، لرزش یا تشنج شود. مواد مخدری که باعث بروز علائم ترک مصرف می‌شوند عبارتند از الکل، هروئین، بنزودیازپین‌ها (والیوم، زاناکس و آتیوان) و کوکائین.

 اعتیاد

با این که تعریف عمومی برای اعتیاد وجود ندارد اما این بیماری غالباً با نیاز اضطراری به دست‌یابی و مصرف ماده مخدر تعریف می‌شود. اعتیاد همچنین با خطراتی که برای مصرف‌کننده ایجاد می‌کنند مانند خطرات ابتلا به بیماری‌های فیزیکی، تهدید به خشونت، ارتکاب جرم، قطع ارتباطات شخصی و از دست رفتن یکپارچگی شخصیتی تعریف می‌شود. زمانی که فرد معتاد به مرحله اعتیاد می‌رسد، از نقطه‌ای که کمک بخواهد عبور کرده است. ممکن است برای حفظ فرد معتاد در برابر وارد آوردن آسیب به خودش، مداخلات عزیزان، کارفرمایان، مددکاران اجتماعی یا اعمال قانون نیاز باشد.

خطرات اعتیاد به مواد مخدر چیست؟

اعتیاد به مواد مخدر باعث بروز خطرات مختلفی در درجات متفاوت می‌شود. این اثرات، افراد دیگری غیر از فرد معتاد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. خطرات فیزیکی به مصرف‌کننده عبارتند از:

• افزایش تحمل نسبت به مواد
• ایجاد وابستگی‌های فیزیکی و روانی
• علائم ترک مصرف در زمانی که تلاش می‌کنید از این مواد استفاده نکنید.
• مشکلات فیزیکی دیگر مانند نامنظم شدن ضربان قلب، فشار خون بالا، آسیب‌دیدگی ریوی و تشنج

برخی خطرات دیگر عبارتند از:

• بارداری در زمان ابتلا به اعتیاد و آسیب دیدن جنین و زایمان زودرس
• به خطر افتادن روابط خانوادگی و دوستانه
• بی‌توجهی به مسئولیت‌های شغلی
• بالا رفتن احتمال ارتکاب جرم
• مرگ

حتی برای مشاوران حرفه‌ای و پزشکان نیز ممکن است تشخیص تبدیل مصرف تفریحی مواد مخدر و اعتیاد دشوار باشد اما تشخیص آسیب‌دیدگی‌های شخصی، خانوادگی و اجتماعی ناشی از مصرف مواد مخدر دشوار نیست. خطرات اعتیاد به مواد مخدر بسیار وسیع و در طیفی از خطرات فردی تا خطرات ملی قرار می‌گیرد.

از دست دادن سلامتی در مراحل پیشرفته

زمانی که شما به مرحله اعتیاد رسیدید، ممکن است از توجه به اثرات مصرف مواد مخدر بر سلامتی خود دست بردارید، به عبارت دیگر، ممکن است شما از آنچه با بدن خود انجام می‌دهید دچار ترس شوید اما در برابر متوقف کردن این آسیب‌ها احساس ناتوانی داشته باشید. حتی اگر بدانید که امکان کمک گرفتن وجود دارد، زمانی که می‌خواهید برای دریافت کمک تماس بگیرید، اعتیاد، شما را فلج می‌کند. بسته به نوع مواد مصرفی، ممکن است اعتیاد به مواد مخدر منجر به مواردی از این قبیل شود:

• نرخ ضربان قلب نامنظم یا سریع (کوکائین، ماری جوآنا، شیشه و پی سی پی)
• نارسایی قلبی (کوکائین و شیشه)
• بیماری‌های خونی مانند هپاتیت و اچ آی وی (مواد مخدر تزریقی)
• فشار خون بالا (کوکائین، شیشه و پی سی پی)
• ناتوانی جنسی یا ناباروری (ماری جوآنا، شیشه، مواد مخدر)
• مشکلات یادگیری و حافظه (ماری جوآنا)
• آسیب‌دیدگی ریه‌ها (ماری جوآنا پی سی پی)
• روان‌پریشی (ال اس دی، کوکائین و شیشه)
• مشکلات تنفسی و کما (آرام بخش‌ها و مواد مخدر)
• تشنج (آرام بخش‌ها، کوکائین، مواد مخدر)

اعتیاد احتمال بروز رفتارهای خشونت‌آمیز، تصادفات یا آسیب زدن به خود، تصادفات خودرویی و بیماری‌های جنسی را افزایش می‌دهد. معتادان غالباً سلامت خود را نادیده گرفته و نسبت به وضعیت ذهنی و فیزیکی خود بی‌اطلاع هستند. از آنجا که انکار، بخش بزرگی از اعتیاد است، فرد معتاد ممکن است خود را متقاعد کند که درست عمل می‌کند حتی اگر وزن او کاهش یابد، به تپش قلب دچار شود، از پارانوئیا رنج ببرد یا مشکلات دندانی شدیدی پیدا کند.

درمان اعتیاد به مواد مخدر

این که شما در کدام مرحله از اعتیاد هستید مهم نیست، بلکه مهم است که سریع کمک بگیرید به خصوص اگر شما در مرحله‌ای هستید که قادر به توقف مصرف به دلخواه خود نیستید. اعتیاد یک بیماری پیشرونده است که اگر تحت درمان قرار نگیرید، شدیدتر می‌شود. خوشبختانه، اعتیاد یک بیماری قابل درمان است. درمان‌های مختلفی برای ترک اعتیاد وجود دارد مانند درمان‌های بیمارستانی، درمان‌های سرپایی، برنامه‌های 12 مرحله‌ای و درمان‌های جامع. یکی از مواردی که باید در هنگام انتخاب یک برنامه اعتیاد به مواد مخدر مورد توجه قرار گیرد این است که آیا درمان تشخیص دوگانه را ارائه می‌دهد. غالباً فرد پس از تلاش برای خود درمانی علائم بیماری‌های روانی، به اعتیاد دچار می‌شود. علائم بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب به دلیل استفاده مستمر از مواد مخدر نیز به وجود می‌آیند. نتیجه یک سیکل بی‌پایان است که به سختی می‌توان آن را بدون درمان اعتیاد به مواد مخدر و درمان بیماری‌های روانی، از بین برد. در هر مرحله از اعتیاد به مصرف مواد مخدر که باشید، ارزیابی صحیح و تشخیص دوگانه به شما کمک می‌کند.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است"