عوامل روانشناختی اعتیاد به مواد مخدر: علل روانی گرایش به اعتیاد و درمان

حتی اگر اعتیاد به مواد مخدر به علت برخی از فرایندهای بیولوژیکی ایجاد شود، بهبودی از مصرف مواد مستلزم داشتن انگیزه برای ایجاد تغییرات مهم است. اعتیادهایی مانند اعتیاد به مواد مخدر اساسا یک رفتار هستند. روانشناسی علمی است که رفتار انسانی را بررسی می‌کند. بیشتر رفتارهای انسانی یک رفتار آموخته شده میباشند. این مسئله در مورد رفتارهای اعتیادی نیز صحیح است. تحقیقات روانشناختی به ما کمک کرده است تا درک کنیم چگونه مردم درگیر رفتارهای ناسالم می‌شوند. مهمتر از همه، این علم ما را قادر می‌سازد تا بدانیم افراد چگونه می‌توانند یک رفتار را کنار بگذارند. بنابراین دانستن عوامل روانی مرتبط با مواد هم برای پیشگیری و هم درمان مهم است.

اعتیاد تماما فیزیکی نیست: برشمردن دلایل روانشناختی برای سو مصرف مواد

یکی از بزرگترین باورهایی که پیرامون مواد مخدر و ترک اعتیاد وجود دارد، این است که بسیاری از موارد اعتیاد شامل وابستگی به لحاظ شیمیایی هستند و چیزی است که تنها می‌تواند از طریق سم زدایی درمان شود. در نتیجه بسیاری از افرادی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنند، در شناخت فاکتورهای روانشناختی در مورد مصرف مواد مخدر یا الکل ناتوان هستند. بعضی از افراد حتی ممکن است سعی کنند به صورت خود سرانه و از طریق روش‌های یابویی cold turkey سم زدایی را انجام دهند. در حالی که سم زدایی خود سرانه خطرناک است و موفقیت کمتری به همراه دارد، رویارویی با اعتیاد فقط از دیدگاه فیزیکی، می‌تواند مانع از بهبودی مناسب شود. برای همه افرادی که دچار سوء مصرف مواد هستند، شناخت وجود وابستگی روانشناختی ضروری است و برای کسب نتایج درازمدت، چگونگی بررسی این عوامل در درمان اعتیاد می‌تواند بسیار سودمند باشد.

مدل آسیب شناسی روانی اعتیاد و ترک

مدل آسیب شناسی روانی، علت اعتیاد را اختلالات روانی می‌داند. این اختلالات ممکن است شامل مشکلات شناختی، اختلالات خلقی و سایر بیماری‌های روانی باشد. در واقع، اعتیاد و سایر اختلالات روان شناختی معمولا با یکدیگر رخ می‌دهند (همبود نامیده می‌شود). تقریبا نیمی از افرادی که به دنبال درمان اعتیاد هستند یکی دیگر از اختلالات روانی مهم را نیز دارند.  عنصر دیگر مرتبط با آسیب شناسی روانی، مفهوم شخصیت معتاد می‌باشد. ممکن است خصایص شخصیتی معینی، عامل زمینه ساز همه مشکلات اعتیادی باشد. این خصوصیات ممکن است شامل انکار مشکلات آشکار، مشکل در کنترل عواطف و مشکل در تعدیل انگیزه باشد. شواهد کافی برای نشان دادن «ویژگی شخصیتی اعتیاد آور» به تنهایی وجود ندارد. با این حال، اعتیاد اغلب با گروهی از اختلالات به نام اختلالات شخصیتی همراه است. روان درمانی سعی می‌کند اختلالات روانی زمینه ساز را شناسایی و برطرف کند. این درمان ممکن است شامل بازسازی شخصیت و یا بهبود عملکرد شناختی و عاطفی فرد باشد.  سوالاتی برای بازتاب شخصی از مدل روان شناختی پاتولوژیک: آیا از ارزیابی کامل و صادقانه روی عملکرد روانشناختی سود خواهم برد؟ آیا ممکن است که تاریخچه شخصی و روابط من بیش از آنچه که متوجه شوم، بر رفتار کنونی من تاثیر بگذارد؟ اگر بخواهم سلامت روانی خود را بهبود بخشم، آیا در راحتی بیشتری نخواهم بود؟ آیا تعدیل عاطفی بهتری خواهم داشت؟ آیا درگیری‌ها و استرس کمتری دارم؟ آیا این پیشرفت‌ها بهبودی من را آسان‌تر و راحت‌تر نمی‌کند؟  از دکتر بپرسید.

سو مصرف مواد چگونه بر فرد اثر می‌گذارد؟

نه تنها عوامل روانی بسیاری باعث گرایش افراد به مواد مخدر و اعتیاد به آن شده بلکه با مصرف مواد سیستم روانی فرد نیز دچار تغییر می‌شود. الگوهای رفتاری و فکری فرد مورد علاقه شما اغلب بعد از سوء مصرف مواد مخدر یا الکل تغییر می‌کنند. مواد مخدر در نحوه برقراری ارتباط توسط مغز اختلال ایجاد می‌کنند و سیستم پاداش دهی، مغز را سرشار از دوپامین می‌کند. گرچه واکنش‌های فیزیکی به مواد به ادامه اعتیاد کمک می‌کند، جنبه‌های روان شناختی اعتیاد نیز در روند بهبودی نقش دارند. در طی درمان، فرد مورد علاقه شما باید وابستگی احساسی و روانی را که در طول اعتیاد ایجاد می‌شود، در نظر بگیرد. به همین دلیل اغلب استفاده از علم روانشناسی در درمان اعتیاد و بهبودی بسیار موثر است.

اعتیاد روانشناختی

در بسیاری از موارد اعتیاد، فرد در اثر مصرف مکرر از لحاظ شیمیایی یا فیزیکی به یک ماده وابسته شده است، مانند افرادی که هروئین، کوکائین و مسکن‌های مخدر مصرف می‌کنند. اعتیاد فیزیکی با نیاز واقعی بدن برای مصرف مواد جهت حفظ سطح عملکرد مناسب تعریف می‌شود، که بدون مواد، بدن وارد فاز ترک خواهد شد. در اعتیاد روانشناختی، ممکن است نیاز فیزیکی به استفاده از مواد وجود نداشته باشد، بلکه یک تمایل ذهنی برای انجام این کار وجود دارد. وقتی وابستگی روانشناختی در کنار وابستگی فیزیکی اتفاق می‌افتد، سم زدایی به تنهایی نیمی از مشکل را حل خواهد کرد. پس از اینکه فرد به طور کامل مرحله سم زدایی را سپری کرد و بخش علائم ترک وابستگی شیمیایی را رد کرد، به احتمال زیاد نیاز به بررسی دلایل روان شناختی دارد که سوء مصرف مواد را سبب شده است.

دلایل اعتیاد روانشناختی

دلایل زیادی وجود دارد و باعث می‌شود فرد همانند وابستگی فیزیکی، از لحاظ روان شناختی به یک ماده معتاد شود. در حالی که وابستگی فیزیکی اغلب از واکنش بدن به یک ماده نشات می‌گیرد. وابستگی روانشناسی اغلب از طریق مشکلات مربوط به سلامت روان ایجاد می‌شود، که اگر در اوایل تشخیص داده شوند، می‌تواند پیش از این که سوء مصرف مواد از کنترل خارج شود، درمان گردند. در اینجا چند دلیل معمول مطرح شده است.

استرس

اکثر اوقات، افرادی که از لحاظ شیمیایی به مواد مخدر یا الکل وابسته نیستند، به عنوان یک روش نادرست مقابله با استرس، چه ناشی از محل کار یا زندگی شخصی، به مواد غیر قانونی روی می‌آورند. به عنوان مثال، فشار برای داشتن عملکرد تحصیلی عالی می‌تواند بسیاری از دانش آموزان را وابسته به مصرف مواد مخدر کند. سایر افراد ممکن است متوجه شوند که الکل، هرچند از لحاظ جسمی نیز اعتیاد آور است، و علی رغم آسیب‌هایی که ممکن است به بدن وارد کند، یک تسکین دهنده مطلوب استرس می‌باشد.

اضطراب اجتماعی

اعتیاد اغلب زمانی رخ می‌دهد که فرد درگیر مصرف مواد مخدر به صورت تفریحی می‌شود یا از مواد مخدر یا الکل برای اهداف اجتماعی استفاده می‌کند. افرادی که اضطراب اجتماعی بالایی را تجربه می‌کنند، چه در محیط‌های حرفه ای و چه شخصی، گاهی اوقات متوجه می‌شوند که مواد مخدر یا الکل می‌تواند به عنوان یک "تسهیل کننده روابط اجتماعی" عمل کند تا فشاری را که از سوی دیگران وجود دارد کاهش دهد. برای بعضی از افراد، سوء مصرف مواد می‌تواند راهی برای احساس راحتی در کنار دیگران، شرکت در مکالمات و برقراری ارتباطات شخصی باشد. در حالی که این تمایل برای از بین بردن اضطراب اجتماعی چیز بدی نیست، استفاده از مواد مخدر یا الکل به عنوان یک راه حل می‌تواند هم منجر به اعتیاد جسمی و هم روحی شود.

افسردگی و آسیب

همانند مثال‌های فوق، مواد مخدر و الکل می‌توانند به عنوان راهی برای فرار از موقعیت‌های افسرده کننده، احساسات و یا تجربیات آسیب زننده نیز در نظر گرفته شوند. افرادی که علائم افسردگی را تجربه می‌کنند ممکن است احساس کنند که تنها راه فرار از عدم رضایت، استفاده از مواد مخدر یا الکل است که می‌تواند به صورت موقت، خلق و خو و بینش ان‌ها را بهبود بخشد. با این حال، مهم است توجه داشته باشید که این مصرف به جای درمان مشکل، فقط چرخه افسردگی را ادامه می‌دهد. علاوه بر این، افرادی که از اختلال استرس بعد از آسیب رنج می‌برند، متوجه می‌شوند که مواد مخدر یا الکل به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به صورت آنی، درد همراه با آسیب را از بین ببرند. به جای یافتن روش‌های پزشکی و درمانی برای درمان صحیح، بسیاری از افراد ممکن است وارد یک الگوی اعتیاد خطرناک شوند که آسیب را در تمام طول زندگی یک فرد ادامه دار می‌کند.

مزایای آگاهی از عوامل روانشناختی در درمان و بهبودی از اعتیاد

درمان فردی برای اعتیاد به شخص اجازه می‌دهد تا بر اهداف و نیازهای شخصی‌اش تمرکز کند. درمان‌های روانشناختی با رفع علل مبتنی بر مورد فردی، نگرانی‌های خاص فرد مورد علاقه شما را مدیریت می‌کنند. در طول درمان روان شناختی، فرد مورد علاقه‌تان به طور مستقیم در یک محیط خصوصی با روانشناس صحبت می‌کند. این امر به متخصص اجازه می‌دهد تا علل اعتیاد را شناسایی کند و سپس یک طرح درمان شخصی برای بهبودی درازمدت ایجاد نماید. مزایای درمان روان شناختی اعتیاد عبارتند از:

• شناسایی عواملی که به اعتیاد کمک می‌کنند، مانند تجربه آسیب زننده، اختلال روانی یا یک حادثه که باعث آسیب‌های فیزیکی شده است
• ایجاد یک محیط امن برای فرد مورد علاقه
• کار بر روی تغییر الگوهای رفتاری مبتنی بر فرایندهای ذهنی فرد مورد علاقه
• مکالمات و درمان یک به یک با یک روانشناس
• رفع محرک‌های اعتیاد

روانشناسی نقش مهمی در بهبودی ایفا می‌کند، زیرا عوامل سلامت احساسی و روانی که به سوء مصرف مواد کمک می‌کند را برطرف می‌نماید. این درمان نشان داده است که مواد مخدر یا الکل شیوه فکر کردن و رفتار فرد مورد علاقه‌تان را تغییر می‌دهد، بنابراین به طور خاص به علت ریشه‌ای اعتیاد می‌پردازد.

دستیابی به اهداف بازیابی

یک برنامه درمانی موثر، راه حل‌های متعددی شامل درمان‌های شناختی یا رفتاری و برنامه‌های مشاوره‌ای را با هم ترکیب می‌کند. درمان اعتیاد با یک برنامه روانشناختی اجازه می‌دهد فرد مورد علاقه شما تغییرات مثبت داشته باشد و بر نقاط قوت شخصی‌اش تمرکز کند. بازیابی از یک اعتیاد نیاز به ترکیب مناسبی از راه حل‌های درمانی دارد. روانشناسی نقش اساسی ایفا می‌کند، زیرا به فرد مورد کمک می‌کند تا راه‌های واقع بینانه برای مقابله با وسوسه‌ها و راه حل‌هایی برای الگوهای تفکر منفی پیدا کند. همچنین به او کمک می‌کند تا رفتار شخصی خود را تنظیم نماید و تشخیص دهد چه زمانی یک شرایط ممکن است باعث گرایش یا وسوسه شدن برای مصرف مواد شود. این درمان به شخص می‌آموزد چگونه از مواد مخدر یا الکل اجتناب کند و به اهداف بلند مدت برسد.

درمان‌های روانشناختی که در بهبودی از اعتیاد استفاده می‌شوند

حوزه روانشناسی گزینه‌های درمانی متعددی را ارائه می‌دهد. بهترین راه حل برای نیازها و یا اهداف افراد مختلف، متفاوت خواهد بود. به طور کلی، بازیابی از اعتیاد بر انواع خاصی از درمان‌های روانشناسی متمرکز است. درمان‌های روان شناختی رایج در بازیابی اعتیاد عبارتند از:

• درمان شناختی رفتاری
• درمان‌های روانکاوی
• درمان‌های مشاوره
• روانشناسی مثبت

به عنوان مثال، روانشناسی مثبت یک حوزه رو به رشد در زمینه درمان اعتیاد است، زیرا بر کمک به افراد در شناخت نقاط قوت خود و بهبودی از نقطه نظر مثبت متمرکز است. اساسا، این درمان علت اعتیاد و عوامل موثر بر سوء مصرف مواد را شناسایی می‌کند، و همچنین افراد را در ایجاد تغییرات درازمدت در رفتار خود کمک می‌کند، بنابراین خطر عود بیماری به حداقل می‌رسد. درمان‌های مشاوره و روانکاوی بر کمک به افراد در تشخیص عوامل محرک تمرکز می‌کنند که مصرف مواد مخدر یا الکل را وسوسه  انگیز می‌نماید. درمان‌های شناختی رفتاری، پتانسیل فرایندهای فکری را برای تأثیر بر رفتار فرد مورد علاقه شما شناسایی می‌کنند و سپس با تغییر نحوه تفکر فرد، سبب تغییر رفتار می‌شوند.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است"