درمان علائم محرومیت، ترک و خماری مواد مخدر با دارو و تغذیه سالم

چنانچه یک فرد معتاد مواد مخدری را که بدن یا ذهن به آنها وابسته شده است، مصرف نکند، دچار خماری می‌شود. نوع، شدت و مدت زمان علائم خماری در تمام مصرف کنندگان یکسان نیست، اما درهر حال تحمل این علائم بسیار دشوار و جانکاه است. چنانچه بیمار به سرعت تحت درمان قرار نگیرد، محرومیت از بعضی مواد، مانند الکل یا بنزودیازپین، می‌تواند کشنده باشد. ترک اعتیاد در محیطی امن و تحت نظر پزشک راحت‌تر و موثرتر از زمانی است که بیمار به روش غیرعلمی و به تنهایی اقدام به ترک می‌کند و سعی می‌کند بر علائم خماری غلبه کند.

 علائم ترک مواد و خماری چه مدت طول می‌کشد؟

مواد مخدر مختلف دارای دوره‌های زمانی متفاوتی برای خماری هستند. این موضوع به خصوص برای کسانی که می‌خواهند مصرف مواد را کنار بگذارند مهم است و می‌خواهند بدانند تا چه مدت زمانی باید علائم محرومیت از مواد مخدر را تحمل نمایند. در شکل بالا می‌توانید مدت زمانی که علائم خماری و عدم مصرف در فرد مشاهده می‌شود را برای اعتیاد به مواد مختلف مانند هروئین، کوکائین، داروهای اعتیاد آور و ...مشاهده نمایید.

علائم خماری و محرومیت از مواد مخدر مختلف

افرادی که به مواد مخدر معتاد هستند هنگامی که تصمیم بر ترک اعتیاد می‌گیرند یا زمانی که به اصطلاح مواد به آن ها نمی‌رسد، علائم محرومیت از مواد (خماری) در آن ها بروز پیدا می‌کند. مدت و شدت این علائم آزاردهنده در مواد مختلف ممکن است متفاوت باشد. در ادامه علائم خماری و قطع مصرف مواد مختلف بررسی می‌شود:

بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها یا بنزون‌ها دسته‌ای از داروها هستند که برای مقابله با اضطراب، رفع گرفتگی و اسپاسم عضلانی و پیشگیری از تشنج مصرف می‌شوند. والیوم، زاناکس و آتیوان متداول‌ترین آرام‌بخش‌هایی هستند که برای بیماران تجویز می‌شود. چنانچه این داروها تحت نظر پزشک و مطابق دستور وی مصرف شود، هنگامی که بیمار دارو را قطع کند، معمولاً علائم خماری کشنده‌ای تولید نمی‌شود. اما اگر بیمار بنزودیازپین‌ها را بدون نسخه و در مقدار بالاتر از حد مجاز مصرف کند، ترک آنی باعث تشنج و صرع خواهد شد. علائم روانی قطع مصرف داروهای آرام‌بخش شامل اضطراب، حمله عصبی (پنیک اتک)، اختلالات خواب و توهم می‌شود. از علائم جسمی قطع مصرف این داروها نیز می‌توان به سردرد، گرفتگی عضلانی، درد استخوانی، تپش قلب، بی‌حسی و گزگز دست و پا اشاره کرد. بیمارانی که بنزودیازپین را خودسرانه برای رفع اضطراب مصرف می‌کنند، متوجه می‌شوند که اضطراب‌شان پس از قطع مصرف دارو بیشتر شده است. قطع مصرف ناگهانی داروهای آرام‌بخش عوارض شدیدی برای سلامت ذهنی ـ روانی دارد و افسردگی و تمایل به خودکشی را در بیمار القاء می‌کند. احتمال وابستگی به بنزودیازپین‌ها و سوءمصرف آنها بسیار بالا است. بنابراین اگر به این داروهای قوی وابسته شده‌اید، درمان تحت نظر پزشک، ایمن‌ترین راه برای ترک آنها است.

هروئین

بسیاری از مصرف کنندگان هروئین وابستگی جسمی به این مخدر پیدا می‌کنند که احساس سرخوشی و نشئگی قدرتمندی را تولید می‌کند. شدت علائم خماری هروئین یکی از دلایلی است که ترک این ماده مخرب را دشوار می‌کند. محرومیت از هروئین میل شدیدی را به مصرف این مخدر در بیمار ایجاد می‌کند که با تعریق، لرز، سیخ شدن موهای بدن، حالت تهوع، استفراغ، دل پیچه، گرفتگی و اسپاسم عضلاتی، ریزش اشک از چشم‌ها و گرفتگی بینی همراه است. علائم خماری هروئین پس از پشت سرگذاشتن مرحله اول ترک متوقف نمی‌شود. افرادی که در گذشته هروئین مصرف کرده‌اند، پس از  چند هفته یا حتی چند ماه پس از ترک هروئین با بی‌قراری، اضطراب و تحریک‌پذیری دست و پنجه نرم می‌کنند. خماری هروئین به ندرت کشنده است، اما عوارض جسمی و روانی محرومیت از این گونه مواد مخدر قوی بسیار آزاردهنده است.

کوکائین

کوکائین بر شیوه تولید دوپامین توسط مغز اثر می‌گذارد، دوپامین انتقال دهنده‌ای عصبی است که احساس لذت و خوشی را در ما ایجاد می‌کند. همچنین کوکائین نوعی محرک سیستم عصبی مرکزی است که فرایندهای غیرارادی مانند ضربان قلب و تنفس را تسریع می‌کند. بیمارانی که به کوکائین وابسته شده‌اند، به سختی می‌توانند از موج انرژی و تمرکز ذهنی قوی ناشی از مصرف این ماده دل بکنند. بااین توصیف معتادان به کوکائین نوعی سقوط و سرخوردگی جسمی و ذهنی را تجربه می‌کنند که با خستگی شدید، افسردگی و میل شدید به مصرف همراه است. افرادی که در حال ترک کوکائین هستند، رویاهای عجیب و روشنی می‌بینند، دچار گرسنگی حریصانه، پریشانی و کلافگی می‌شوند. به علاوه بیمار متوجه آهسته شدن عملکردهای جسمی و ذهنی می‌شود. خماری هروئین کشنده نیست، اما اگر بیمار پشتیبانی و کمک تخصصی لازم را دریافت نکند، احتمال بازگشت به اعتیاد بالا است.

مت آمفتامین

مت آمفتامین یا مت (شیشه) محرکی روان‌گردان است که زندگی را روی دور تند قرار می‌دهد. مصرف کننده مت به دلیل آزاد شدن دوپامین، موجی از شادی و سرخوشی را تجربه می‌کند. این ماده مصرف کننده را هوشیارتر و آگاه‌تر می‌کند، به کاهش وزن کمک می‌کند و حتی قوای جنسی را تقویت می‌کند. مت وابستگی روانی نیز ایجاد می‌کند و بنابراین مصرف کننده حس می‌کند که بدون این ماده نمی‌تواند عملکرد مطلوبی ارائه دهد. بیمار پس از ترک شیشه، احساس خستگی، گرسنگی و افسردگی می‌کند. ازآنجایی که مغز سعی می‌کند تا خود را وجود نداشتن مت وفق دهد، خماری شیشه غالباً عوارض روانی را به دنبال دارد. برخی مصرف کنندگان با اضطراب شدید و میل به خودکشی در دوران ترک مت دست و پنجه نرم می‌کنند. میل به مصرف شیشه در دوران خماری آن‌قدر شدید است که خطر بازگشت به اعتیاد را به شدت افزایش می‌دهد. ترک اعتیاد به مت آمفتامین باید در یک مرکز ترک اعتیاد بستری و تحت نظر متخصص انجام شود تا بیمار فرصت و زمان کافی را برای ترک اعتیاد موفق داشته باشد.

اکستازی

اکستازی یکی از موادی است که به وفور در مهمانی‌ها مصرف می‌شود؛ این ماده روانگردان انرژی را در مصرف کننده تزریق می‌کند و زمان و ادراک را تحریف می‌کند. اکستازی تا 72 ساعت پس از مصرف در بدن باقی می‌ماند. اکثر علائم ظرف یک هفته کاهش می‌یابد و ظرف یک ماه کاملاً برطرف می‌شود. علائم خماری اکستازی عبارت است از:

• درد
• خستگی شدید
• بی‌قراری
• توهم
• اضطراب و افسردگی

الکل

علائم محرومیت از الکل چنان آزاردهنده است که بیمار خود را در معرض مرگ می‌بیند. هرچند محرومیت از اکثر مواد کشنده نیست، اما الکل یکی از معدود مواد شیمیایی است که علائم محرومیت از آن مرگبار است. اکثر این علائم به عارضه‌ای به نام روان آشفتگی یا جنون الکلی (DTs) مربوط می‌شود. جنون الکلی عوارض خطرناکی برای فشار خون، ضربان قلب و تنفس دارد. چنانچه فردی که هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها است، خود را در مشروبات الکلی غرق کرده است، ناگهان تصمیم به ترک الکل می‌گیرد، تشنج، کم شدن شدید آب بدن و افزایش ناگهانی فشار خون یا بیهوشی را تجربه می‌کند. این علائم ظرف 5 ساعت شروع می‌شود و چند هفته یا حتی چند ماه ادامه دارد. بیمارانی که نوشیدن الکل را کنار گذاشته‌اند، در اثر این عدم مصرف دچار تب، توهم، تعریق شدید و رعشه می‌شوند. ترک اعتیاد به الکل باید تحت نظر پزشک باشد تا ایمنی درمان تضمین شود.

آماده شدن برای تحمل علائم خماری و ترک اعتیاد

افرادی که تصمیم بر ترک اعتیاد گرفته اند، ترس بسیاری از این دارند که نتوانند از پس خماری دردناک و آزاردهنده ی حاصل از قطع مصرف مواد بر بیایند. اقداماتی که می‌توان برای آمادگی و کاهش شدت علائم خماری و قطع مصرف مواد انجام داد عبارتند از:

مشاوره با متخصص

پزشک عوارض عدم مصرف الکل و شیوه مدیریت آنها را به بیمار توضیح می‌دهد. مشاوره با متخصص ترک اعتیاد قبل از شروع سم‌زدایی ضروری است.

نوشتن مزایای ترک اعتیاد

بیمار می‌تواند لیستی از مزایا و معایب ترک اعتیاد تهیه کند تا آگاهی از این مزایا انگیزه بیشتری را برای تحمل این دوران سخت در او تزریق نماید.

پیش‌بینی خطر بازگشت به اعتیاد

برگشت به عادت‌های قدیمی یکی از خطرات دوران خماری است. بیمار ممکن است بلغزد یا دوباره مصرف مواد را شروع کند. بنابراین بیمار باید فرایند بازگشت به اعتیاد را درک کند و راه‌های اجتناب از آن را بشناسد.

تغذیه سالم

خوردن فست فود وسوسه‌برانگیز است، اما تغذیه سالم، تشکیل شده از میوه‌ها و سبزیجات، تعدادی از علائم، مانند تغییرات رفتاری، را کاهش می‌دهد. تغذیه نقش مهمی در ترک اعتیاد دارد، به ویژه برای افرادی که تمامی جنبه‌های یک زندگی سالم را برای مدتی طولانی ندیده گرفته‌اند. نوشیدن یک تا دو لیتر آب در روز در این دوران مفید است.

خود را مشغول کنید

اگر خود را مشغول نگه دارید، در احساسات ناخوشایند غرق نخواهید شد یا دست‌کم برای وقت‌کشی دست به دامن این افکار نخواهید شد. پیاده‌روی، مطالعه، فعالیت‌های اجتماعی یا داوطلبانه مزایای بسیاری دارد.

مدیریت علائم خماری

برای افرادی که می‌خواهند اعتیاد خود را ترک کنند، تحمل علائمی که هفته‌ها استمرار دارد، بسیار دشوار است. به همین دلیل نظارت پزشکی در دوران سم‌زدایی برای تسهیل این دوران و پیشگیری از بازگشت به اعتیاد حیاتی است. مراکز ترک اعتیاد خدمات و تجهیزات لازم را برای سم‌زدایی ایمن و موثر به بیماران باانگیزه ارائه می‌دهند. خدمات زیر در مراکز ترک اعتیاد ارائه می‌شود:

• طرح درمان منحصر به فرد برای هر بیمار
• نظارت شبانه‌روزی در تمام ایام هفته
• داروهای موثر و قوی
• قرارگیری در یک اجتماع حمایتی و تشویق کننده

درمان دارویی ترک اعتیاد

داروهای مختلفی برای کمک به سم‌زدایی و مدیریت علائم ترک اعتیاد تجویز می‌شود. چون مورد اعتیاد هر بیمار منحصر به فرد است، درمان دارویی به شدت بیماری، نوع مخدر مصرفی و تعهد بیمار برای پاک ماندن بستگی دارد.

درمان‌های خانگی خماری

سم‌زدایی در خانه و بدون پشتیبانی متخصص خطرناک است. افراد عادی نمی‌توانند علائم شدید خماری را مدیریت کنند و ممکن است خطر مرگ بیمار را تهدید کند. حتی علائم خفیف نیز مشکل‌آفرین است. ترک اعتیاد در خانه خطرات زیر را به دنبال دارد:

• دسترسی نداشتن به داروهای قوی و موثر
• عدم امکان دریافت خدمات پزشکی سریع
• احاطه شدن با محرک‌های بالقوه

خماری و ترک اعتیاد فرایندی ناراحت کننده است که با منابع صحیح می‌توان بر این ناراحتی غلبه کرد. بنابراین اگر خود یا یکی از نزدیکان‌تان عزم خود را برای سم‌زدایی و ترک اعتیاد جزم کرده‌اید، اما در این مسیر دچار علائم خماری آزاردهنده شده‌اید، حتماً با نزدیک‌ترین مرکز درمانی تماس بگیرید.

درمان ترک اعتیاد

اگر خود یا یکی از عزیزان‌تان در دام اعتیاد به مواد مخدر افتاده‌اید، بهتر است از درمان‌های تخصصی برای ترک اعتیاد بهره بگیرید. ترک اعتیاد آنی در خانه و بدون کمک، کافی نیست و حتی می‌تواند خطرناک  باشد. متخصص و مشاور ترک اعتیاد برای سم‌زدایی مواد مخدر و الکل و ترک اعتیاد به شما کمک می‌کند.