مواد مخدر اسپایس و k2 یا کانابینوئید مصنوعی: خطرناک‌تر از ماری جوانا

کانابینوئید سنتزی یک ماده‌ی شیمیایی روانگردان و مصنوعی است که یا روی گیاهان خشک و خرد شده اسپری می‌شود تا بتوان این گیاهان را کشید یا این که مایع آن فروخته می‌شود تا به صورت بخوری یا با استفاده از سیگار الکترونیکی و وسایل دیگر استنشاق شود. این فراورده‌ها بخور مایع یا گیاهی نامیده می‌شود. این مواد به دلیل شباهت به مواد شیمیایی موجود در ماری جوانا، کانابینوئید گفته می‌شود. به دلیل همین شباهت است که کانابینوئید گاهی ماری جوانای سنتزی یا علف تقلبی نیز گفته می‌شود و فریبکارانه به عنوان جایگزین ایمن و قانونی ماری جوانا فروخته می‌شود. حال آن که مصرف کانابینوئید بی‌خطر نیست و تاثیر آن بر مغز بسیار شدیدتر از ماری جوانا است. اثر واقعی کانابینوئید غیرقابل پیش‌بینی است و ماری جوانای صنعتی در بعضی موارد خطرناک‌تر از حشیش و ماری جوانا است و حتی زندگی مصرف کننده را به خطر می‌اندازد.

درباره ماری جوانای سنتزی چقدر می‌دانید؟

به تازگی موج جدیدی از مواد شیمیایی با ادعای جایگزینی بی‌خطر برای مواد مخدر غیرقانونی، بازار را به تسخیر خود درآورده و نزد افرادی محبوبیت پیدا کرده‌اند که می‌خواهند یک نشئگی قانونی و ایمن را تجربه کنند. در صدر فهرست این مواد کانابینوئید سنتزی قرار دارد که غالباً اسپایس (Spice) و K2 و ماری جوانای سنتزی نیز گفته می‌شود. این فراورده‌ها غالباً به عنوان گیاهی یا طبیعی فروخته می‌شود، حال آن که در واقع ترکیباتی شیمیایی‌اند که در آزمایشگاه تهیه می‌شوند. چون اثر کانابینوئید سنتزی مشابه ماری جوانا است و روی مواد گیاهی اسپری می‌شود، علف تقلبی نیز گفته می‌شود.

اسامی دیگر ماری جوانای سنتزی

کانابینوئید سنتزی آرایش‌های شیمیایی مختلفی دارد که بسیاری از آن‌ها دارای ویژگی‌های مشابه کانابینوئید هستند. این مواد به جز اسپایس، K2 و ماری جوانای سنتزی با نام‌های مختلف دیگری نیز در بازار غیرقانونی خرید و فروش می‌شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسپایس طلایی یا نقره‌ای
• آتش یوکاتان
• آتش مشتعل (Blaze)
• Zohai (زوهای)
• مامبای سیاه
• برکت (Bliss)
• جنی
• بلوند
• مخلوط اکس قرمز
• نشئگی آسمانی
• راسو (اسکانک)
• سنگ ماه
• طلای کهکشان
• اسنک اسکوبی
• افسون (وودو) سیاه
• غول سبز
• Smacked
• اکس شیطانی
• نینجا
• موجو
• بیزارو
• AK-47
• سیترون (لیمو)
• پسر خوب

کانابینوئید یا حشیش مصنوعی چه تأثیری بر مغز می‌گذارد؟

کانابینوئید مصنوعی بر همان گیرنده‌های سلولی مغز اثر می‌گذارد که THC (دلتا ـ 9 ـ تتراهیدروکانابینول) ماده اصلی روانگردان موجود در ماری جوانا بر آن‌ها اثر می‌گذارد. تاکنون مطالعات علمی اندکی در زمینه اثرات کانابینوئید سنتزی بر مغز انسان انجام شده است، بااین‌حال پژوهشگران مطمئن‌اند که پیوند بین بعضی از این مواد و گیرنده‌های سلولی، قوی‌تر از پیوند بین THC و این سلول‌ها است، در نتیجه اثر ماری جوانای صنعتی قوی‌تر از خود حشیش است. عوارض کانابینوئید صنعتی غیرقابل پیش‌بینی و خطرناک است. چون ترکیب شیمیایی بسیاری از فراورده‌های سنتزی کانابینوئید ناشناخته است و ویژگی‌های این ماده از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر و از یک پخت به پخت دیگر تفاوت می‌کند، ممکن است آنچه به عنوان ماری جوانای مصنوعی به فروش می‌رسد، حاوی موادی باشد که عوارض کاملاً غیرمنتظره‌ای را ایجاد کند. مصرف کنندگان کانابینوئید مصنوعی عوارضی مانند عوارض ماری جوانا را تجربه می‌کنند:

• سرحال شدن غیرعادی
• آرام شدن
• تغییرات حسی ـ ادراکی: تغییر در آگاهی از شرایط و اشیاء پیرامون
• علائم روان پریشی: توهم یا اختلال در تفکر و جدا شدن از واقعیت

عوارض روانی مصرف حشیش صنعتی عبارت است از:

• اضطراب شدید
• گیجی
• پارانویا: بی‌اعتمادی شدید و بدون دلیل نسبت به اطرافیان
• توهم: واقعی به نظر رسیدن حس‌ها و تصاویر تخیلی

عوارض جسمی مصرف کانابینوئید مصنوعی

افرادی که به دلیل مصرف ماری جوانای مصنوعی به اورژانس آورده می‌شوند، از علائم زیر رنج می‌برند:

• افزایش ضربان قلب و تپش قلب
• استفراغ
• رفتار خشونت‌آمیز
• فکر کردن به خودکشی

اعتیاد به ماری جوانای سنتزی

موادی که باعث اختلالات رفتاری و ادراکی می‌شوند یا اصطلاحاً روانگردان هستند، شیمی مغز را تغییر می‌دهند. THC به گیرنده‌های کانابینوئید مغز متصل می‌شود و سیستم اندوکانابینوئید، یعنی بخشی از سیستم عصبی را مختل می‌کند که تا حدی مسئولیت ادراک حسی و زمانی، توانایی فکر کردن، حافظه، لذت، هماهنگی و حرکت را به عهده دارد. ماری جوانا و ماری جوانای صنعتی مانند بسیاری از مواد مخدر، تولید طبیعی دوپامین را مختل می‌کند؛ دوپامین یکی از انتقال‌دهنده‌های عصبی است که باعث احساس لذت می‌شود. مغز در اثر مصرف مداوم ماری جوانای مصنوعی، به این تغییرات عادت می‌کند و حتی برای عملکرد عادی منتظر تاثیر این ماده است. برای مثال زمانی که کانابینوئید فرایند آزاد شدن دوپامین را القاء نمی‌کند، چون بدن انتقال دهنده شیمیایی حس شادی و لذت را در غیاب اثر این روانگردان تولید نمی‌کند، فرد قادر به تجربه حس شادی نخواهد بود. چون میزان دوپامین در مغز کاهش می‌یابد و ماری جوانای سنتزی دیگر در جریان خون وجود ندارد، افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌قراری از علائم شایع خماری اسپایس است. حدود 9 % از افرادی که ماری جوانا مصرف می‌کنند، دچار وابستگی به این ماده می‌شوند. چنانچه مصرف از دوران نوجوانی شروع شود، این تعداد به 17 % افزایش می‌یابد. یک چهارم تا نیمی از مصرف‌کنندگان روزانه ماری جوانا به این ماده وابسته می‌شوند.

چون کانابینوئید سنتزی نیز تقریباً مانند ماری جوانا بر مغز و سیستم عصبی اثر می‌گذارد، سوءمصرف این ماده نیز به طریق مشابهی وابستگی و اعتیاد ایجاد می‌کند. اعتیاد پس از تثبیت وابستگی به راحتی بروز می‌یابد. وابستگی واکنشی جسمی است که مغز و بدن به تغییرات ناشی از سوءمصرف اسپایس در ترکیبات شیمیایی نشان می‌دهند، حال آن که اعتیاد با علائم رفتاری متعددی همراه است. اعتیاد به کانابینوئید مصنوعی به معنای وابستگی به این ماده نیز هست، هرچند تمام افرادی که وابستگی به ماده مخدر پیدا می‌کنند، لزوماً معتاد به آن نیستند. بعضی از نشانه‌های اعتیاد به کانابینوئید مصنوعی عبارت است از:

• بیمار معتاد حتی در صورتی که تصمیم به ترک بگیرد و برای این کار تلاش نیز بکند، به تنهایی نمی‌تواند اعتیاد خود را ترک کند.
• خوابیدن در مواقع غیرعادی
• افزایش مقدار مصرف و مصرف کردن برای مدتی طولانی‌تر از حد انتظار
• بالا رفتن تحمل بدن به اسپایس، یعنی این که فرد باید مقدار بیشتری از ماری جوانای مصنوعی را برای رسیدن به نشئگی تجربه کند.
• ادامه دادن مصرف ماری جوانای مصنوعی، علی‌رغم اطلاع از عوارض اجتماعی، جسمی و عاطفی مصرف این ماده
• کاهش توانایی در انجام دادن وظایف و مسئولیت‌های خانوادگی، شغلی و تحصیلی که ممکن است اخراج شدن از کار یا افت تحصیلی شدید را به دنبال داشته باشد.
• مصرف مواد در موقعیت‌های خطرناک
• گوشه‌گیری و بی‌علاقه شدن به هر موضوعی غیر از مواد مخدر
• مرموز شدن و ساعت‌ها در فروم‌های مواد مخدر وقت گذراندن یا سفارش دادن آنلاین کانابینوئید مصنوعی
• تغییر اشتها و نوسانات وزن احتمالی
• تغییر خلق و خو، رفتار غیرقابل پیش‌بینی و تغییر شخصیت
• مشکلات و مسائل حقوقی یا مالی در اثر سوءمصرف مواد مخدر
• علائم خماری پس از خارج شدن ماده مخدر از جریان خون

اعتیاد یک بیماری است و مانند بسیاری از بیماری‌های مزمن قابل درمان است و می‌توان آن را به نحو موثر مدیریت کرد.

ماری جوانای سنتزی چه مدت در بدن باقی می‌ماند؟

چون ترکیب شیمیایی کانابینویئد مصنوعی تولید شده در آزمایشگاه‌ها و پخت‌های مختلف یکسان نیست، نمی‌توان گفت که این ماده چه مدت پس از قطع مصرف در بدن باقی می‌ماند. برخی بیماران پس از قطع مصرف با همان عوارض هنگام مصرف اسپایس یا K2 روبرو می‌شوند و فکر می‌کنند که ماده هنوز در بدن‌شان وجود دارد. اما واقعیت این است که هرچند به لحاظ نظری احتمال دارد که ماری جوانای مصنوعی تا مدتی پس از آخرین بار مصرف در بدن باقی بماند، اما بعید است که این مدت طولانی باشد.

عامل‌های موثر بر مدت زمان باقی ماندن ماری جوانای مصنوعی در بدن

چند مورد از فاکتورهای فردی که بر زمان ماندگاری ماری جوانای سنتزی در بدن تأثیرگذارند عبارت است از:

اوردوز ماری جوانای سنتزی

آمار اوردوز K2 و انواع دیگر ماری جوانای مصنوعی هر سال افزایش می‌یابد. چون هیچ نظارتی بر تولید مواد شیمیایی مانند اسپایس و K2 وجود ندارد، نمی‌توان گفت که چه مقدار ماده شیمیایی روی گیاه اسپری شده است و بنابراین احتمال مصرف بیش از اندازه و اوردوز وجود دارد. ماری جوانای مصنوعی و THC به سلول‌های گیرنده‌های یکسانی متصل می‌شوند، اما اثر این ماده صنعتی 100 برابر قوی‌تر است. متابولیت‌ها در بدن و مغز باقی می‌مانند و اثر آن‌ها تا ساعت‌ها پس از مصرف ادامه دارد. در ادامه علائم شایع اوردوز ماری جوانای سنتزی را توضیح می‌دهیم.

علائم مشابه اوردوز اوپیات‌ها

این علائم شامل مشکلات تنفسی یا کاهش سرعت تنفس، کرختی و بی‌حالی، کند شدن عمل و ضربان قلب (برادی کاردی)، گیجی، غرق شدن در توهمات و هذیان، استفراغ، بیهوش شدن و ناتوانی در بیدار شدن و واکنش نشان ندادن به محرک‌های بیرونی می‌شود.

مشکلات قلبی

تغییر در ضربان قلب، اضطراب و حملات عصبی و حمله قلبی جزء عوارض شایع اوردوز K2 و ماری جوانای صنعتی است. فشارخون بالا به سیاهرگ‌ها وسرخرگ‌ها آسیب می‌زند. سکته مغزی نیز از عوارض مصرف K2، اسپایس و دیگر انواع کانابینوئید مصنوعی به شمار می‌رود.

آسیب و نارسایی کلیوی

سوءمصرف ماری جوانای مصنوعی، شامل اسپایس و K2، احتمال آسیب و نارسایی کلیوی را افزایش می‌دهد.

تحریک‌پذیری و خشونت فیزیکی

اوردوز ماری جوانای مصنوعی اضطراب، تحریک‌پذیری، پارانویا و خشونت فیزیکی را به دنبال دارد. این خشونت گاهی ساعت‌ها طول می‌کشد و درمان بیمار را دشوارتر می‌کند. به علاوه جنون و روان‌پریشی آسیبی درازمدت را به سلامت روانی و ذهنی فرد وارد می‌کند. البته اوردوز K2 معمولاً باعث بیهوش شدن یا تنبلی و کرختی بیمار می‌شود.

تشنج و گرفتگی عضلات

تشنج یکی از عوارض اوردوز انواع ماری جوانای سنتزی، مانند K2 است. چنانچه تشنج پیامد ابتلا به اختلالاتی مانند صرع نباشد، احتمال تشنج مجدد و دچار شدن به اختلال تشنجی ناشی از مصرف مواد وجود دارد. این عارضه آسیب جسمی و روانی به دنبال دارد و حتی به مرگ ناگهانی می‌انجامد.