کوکائین چیست؟ نشانه‌های مصرف و خطرات آن

کوکائین (C17H21NO4) یک ماده مخدر و روانگردان اعتیادآور و محرک قوی است. کوکائین معمولاً به صورت پودر سفید رنگ با دانه‌های ریز به فروش می‌رسد. نمک هیدروکلرید کوکائین پودر شده در آب حل شده و تزریق می‌شود. کوکائین در مواد مخدر درجه 2 طبقه‌بندی می‌شود. این بدان معنا است که این می‌تواند به شدت مورد سوءمصرف قرار گیرد اما پزشکان از آن برای مصارف پزشکی نیز استفاده می‌کنند. این دارو به صورت تجویزی برای بیهوشی مخاطی موضعی به کار برده می‌شود اما به دلیل وجود جایگزین‌های ایمن و مطمئنی مانند لیدوکائین یا بنزوکائین به ندرت به کار برده می‌شود. کوکائین خالص از بوته کوکا اریتروکسیلون استخراج می‌شود که در کشورهای آمریکای جنوبی نظیر پرو، بولیوی و کلمبیا یافت می‌شود.

روش‌های سو مصرف کوکائین

کوکائین در اغلب اوقات به صورت استنشاق، دود کردن یا تزریق مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد. همچنین می‌توان آن را به غشای مخاطی مالید. هیدروکلرید کوکائین به این دلیل که نمک دارد یک ماده حلال در آب است که می‌توان آن را تزریق کرد. همچنین می‌توان پودر آن را استنشاق کرد. هیدروکلرید کوکائین زمانی که در خیابان خریداری می‌شود معمولاً همراه با مواد دیگر مانند بیکینگ سودا، تالکوم، شکر لاکتوز یا مواد بیحس کننده دیگر مانند لیدوکائین یا بنزوکائین مخلوط شده و فروخته می‌شود. با این کار وزن کوکائین افزایش یافته و فروشنده خیابانی سود بیشتری می‌کند. برخی دیگر از مواد خطرناک تقلبی مانند متامفنتامین نیز ممکن است با کوکائین مخلوط شوند. زمانی که کوکائین استنشاق می‌شود، دارو معمولاً روی آینه یا یک سطح صاف صیقلی ریخته شده و به صورت خطوط از هم جدا شده و از بینی به وسیله یک نی، اسکناس لوله شده یا ابزار استنشاقی دیگر استنشاق می‌شود. کوکائین از طریق بافت بینی وارد جریان خون می‌شود. اثر استنشاقان 15 تا 30 دقیقه باقی می‌ماند اما سرعت اثر آن به اندازه دود کردن یا تزریق کردن آن نیست. به علاوه دود کراک یا تزریق کوکائین ممکن است اثر شدید و سریعی داشته باشند اما اثر شدید آن 5 تا 10 دقیقه باقی می‌ماند. کوکائین غالباً به طور مکرر با فواصل زمانی کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد تا اثر بالای آن مدت زمان بیشتری باقی بماند.

علائم و اثرات استفاده از کوکائین

 علائم اعتیاد به کوکایین به صورت یک حالت هیجانی پرانرژی توصیف می‌شود که خستگی را کاهش داده و هوشیاری ذهنی را افزایش می‌دهد. کاربران ممکن است شروع به پرحرفی کرده و اشتها و نیاز به خواب را از دست بدهند. اثرات روان‌پریشی کوکائین، اثرات لذت‌بخشی بوده که به مدت کوتاهی پس از مصرف ادامه می‌یابند. اثرات کوکائین در قسمت میانی مغز که به آن قسمت تگمنتال ونترال گفته می‌شود ایجاد می‌شود. فیبرهای عصبی از قسمت تگمنتال ونترال به اکامبینز هسته‌ای (قسمتی از مغز که مسئول واکنش‌های پاداشی است) متصل می‌شود. تحقیقات حیوانی نشان می‌دهد که سطوح مواد شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) که به عنوان دوپامین شناخته می‌شوند در این قسمت در زمان پاداش افزایش می‌یابند. به طور عادی، دوپامین در پاسخ به این پاداش‌ها آزاد و بازیافت می‌شود. استفاده از کوکائین در این فرایند اختلال ایجاد کرده و باعث می‌شود که دوپامین انباشته شده و یک سیگنال پاداش تقویت شده به مغز ارسال کند که باعث احساس لذت‌بخشی برای استفاده‌کنندگان از آن می‌شود. برخی مصرف‌کنندگان کوکائین احساس بییقراری، تحریک‌پذیری و اضطراب دارند. تحمل دوز مصرف بالا به مرور افزایش می‌یابد، بسیاری از معتادان اظهار می‌کنند که به دنبال احساس لذتی هستند که در مرتبه اول مصرف به آن دست یافته‌اند ولی نمی‌توانند دیگر آن حال را داشته باشند. برخی مصرف‌کنندگان میزان مصرف خود را افزایش می‌دهند تا اثر هیجانی و لذت را به میزان بیشتری و برای مدت طولانی‌تری احساس کنند. زمانی که ممکن است تحمل حالت خوشی افزایش یابد، مصرف‌کنندگان به اثر بیحس کنندگی و منقبض کننده کوکائین بدون افزایش دوز مصرفی حساس‌تر می‌شوند. این حساسیت افزایش یافته ممکن است باعث مرگ به دلیل مصرف دوز کم کوکائین شود. استفاده از کوکائین در یک نوشیدنی که دارو در آن مکرر استفاده می‌شود و در دوز افزایش یافته ممکن است منجر به حالت افزایش یافته تحریک‌پذیری، بیقراری و پارانویا شود. این می‌تواند منجر به یک دوره پارانوئیدی شود که مصرف‌کنندگان در آن حالت نمی‌توانند واقعیت را درک کرده و دچار توهمات شنوایی می‌شوند.

متابولیسم کوکائین

کوکائین نخست در کبد متابولیزه می‌شود و کمتر از یک درصد از این ماده از طریق ادرار دفع می‌شود. متابولیت اولیه بنزوئیل کگونین است و در ادرار تا 8 روز پس از مصرف کوکائین قابل تشخیص است.

خطرات مصرف کوکائین برای سلامتی

اثرات سریع روانی اعتیاد به کوکایین شامل انقباض عروق خونی، بزرگ شدن مردمک چشم و افزایش دما، افزایش نرخ ضربان قلب و فشار خون است. عوارض اعتیاد به کوکایین شامل اختلال در ریتم ضربان قلب و بروز حملات قلبی، درد در قفسه سینه و نارسایی تنفسی، سکته مغزی، تشنج و سر درد و همچنین مشکلات گوارشی مانند درد شکم و حالت تهوع می‌شود. روش‌های مختلف استفاده از کوکائین می‌تواند واکنش‌های معکوس مختلفی به دنبال داشته باشد. استنشاق کوکائین ممکن است منجر به از دست رفتن حس بویایی، خونریزی بینی، مشکلات بلع، خفگی و آبریزش مزمن بینی شود. هضم و گوارش کوکائین به دلیل کاهش دادن جریان خون ممکن است باعث قانقاریای شدید روده شود. افرادی که کوکائین تزریق می‌کنند ممکن است دچار واکنش‌های آلرژِیک شده و مانند تزریق مواد مخدر دیگر احتمال ابتلا به اچ آی وی، هپاتیت ویروسی و بیماری‌های خونی دیگر نیز شود. سوءمصرف کوکائین ممکن است منجر به موارد اضطراری و حاد قلبی عروقی یا مغزی عروقی مانند یک حمله قلبی یا سکته مغزی شود که می‌تواند باعث مرگ ناگهانی شود. مرگ ناشی از مصرف کوکائین غالباً به دلیل ایست قلبی یا تشنج پس از ایست تنفسی اتفاق می‌افتند. هنوز رابطه متقابل بین الکل و کوکائین مشخص نیست. طبق یافته‌های موسسه بین‌المللی سوءمصرف مواد مخدر، کبد انسان کوکائین و کبد را ترکیب کرده و ماده دیگری به نام کوکااتیلن تولید می‌کند اثرات هیجانی کوکائین را داشته ولی احتمال مرگ ناگهانی را افزایش می‌دهد. کوکائین یک داروی اعتیادآور قوی است. اثرات بلند مدت اعتیاد به کوکایین می‌تواند منجر به افزایش قدرت تحمل بدن شود به این معنا که فرد باید برای دست‌یابی به همان میزان لذت که در مصارف اولیه تجربه می‌کرد مقدار بیشتری ماده مخدر را در فواصل زمانی کوتاه‌تر مصرف کند. از آنجا که کوکائین باعث کاهش اشتها می‌شود بسیاری از معتادان به این ماده مخدر دچار سوءتغذیه می‌شوند. اگر کوکائین به طور تفریحی در مدت زمان کوتاهی تکرار شود. ممکن است باعث پانیک یا پانارویا شود و می‌تواند منجر به روان‌پریشی و توهمات شنوایی در بیمار شود.

مصرف کوکائین در دوران بارداری

اثرات کامل اعتیاد به کوکایین بر کودک تازه متولد شده یا جنین هنوز به طور کامل مشخص نشده است. مطالعات نشان می‌دهد که کودکان متولد شده از مادری که کوکائین مصرف می‌کند ممکن است نارس باشند. زنان معتاد به کوکائین ممکن است اعتیادهای دیگری مانند اعتیاد به نیکوتین یا الکل نیز داشته باشند. مراقبت‌های قبل از زایمان، قرار داشتن در معرض بیماری‌هایی که از طریق جنسی منتقل می‌شوند و عوامل اقتصادی و اجتماعی نیز ممکن است بر تولد نوزاد تأثیر داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که اثرات کوکائین بر رحم ممکن است باعث نقایص شناختی، پردازش اطلاعات و توانایی در انجام کارهای دوران کودکی نیز بشود.