ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکلیسم به روش بستری در مراکز بازتوانی
ترک اعتیاد بستری یا ترک اعتیاد بیمارستانی (Inpatient treatment یا residential treatment) نوعی درمان ترک اعتیاد مواد مخدر، الکل یا هر دو است که مزایای متعددی نسبت به دیگر برنامه‌های بازتوانی اعتیاد دارد. در ترک اعتیاد به روش بستری از برنامه‌های متعددی برای تامین نیازهای جسمی و ذهنی بیماران استفاده می‌شود. ترک اعتیاد در بیمارستان نسبت به ترک اعتیاد سرپایی شدت بیشتری دارد. با توجه به وجود مراکز متعدد بازپروری و ترک اعتیاد بیمارستانی در کشور، بیماران و خانواده ایشان می‌توانند از این فرصت برای بازیابی سلامتی دوباره استفاده کنند.
دهه‌های متمادی است که سوء مصرف مواد مخدر همچون طاعون، قربانیان بسیاری گرفته است. بااین توصیف وجود مراکز بازتوانی و ترک اعتیاد در کشور ضروری است، در نظر گرفتن دینامیک سوء مصرف الکل و مواد مخدر، لازمه موفقیت درمان ترک اعتیاد است. برای مثال درمان مردی که پنج سال است با مشکل الکلیسم شدید دست و پنجه نرم می‌کند، با درمان زنی که فقط چند ماه است، الکل مصرف می‌کند، متفاوت است. به همین دلیل است که مراکز بازپروری اعتیاد برنامه‌های سرپایی و بستری خصوصی، شامل سم‌زدایی بستری، را متناسب با نیازهای مختلف بیماران ارائه می‌دهند.
روش ترک اعتیاد به صورت بستری شدن، روشی است که برای بسیاری از افراد درگیر اعتیاد می‌تواند مؤثر واقع شود. اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر یا الکل است می‌توانید با مراجعه به مشاورین باتجربه در این زمینه در کلینیک ترک اعتیاد دکتر شاه محمدی، درباره این روش و موارد کاربرد و تأثیرگذاری آن روی افراد مختلف اطلاعات کامل‌تر را دریافت نمایید. برای رزرو وقت مشاوره با شماره‌های 02188721329 و 02188662451 تماس حاصل فرمایید.
ترک اعتیاد بستری
ترک اعتیاد بیمارستانی گونه شدید و ویژه‌ای از درمان ترک اعتیاد الکل و مواد مخدر است که پس از مرحله سم‌زدایی شروع می‌شود. انتقال از مرحله سم‌زدایی به درمان بستری پس از معاینه کامل توسط متخصص انجام می‌شود. بیمارانی که نیاز به ترک اعتیاد در بیمارستان دارند، معمولاً دچار میل شدید به مصرف مواد هستند و باید به صورت تمام وقت تحت نظر باشند تا احتمال بازگشت به اعتیاد به صفر برسد. پیشگیری از عود اعتیاد به ویژه برای بیمارانی مهم است که دچار وابستگی به ماده خاصی هستند و نمی‌توانند بدون مواد بیشتر از چند ساعت دوام بیاورند. پس از نام‌نویسی در درمان بستری، کارکنان کلینیک هر 7 روز هفته، به صورت شبانه‌روزی مراقب بیمار هستند. ترک اعتیاد به روش بستری، صرفه نظر از نوع ماده مصرفی، شامل یک دوره درمان درازمدت است، بعضی برنامه‌های بازپروری، بسته به نیازهای خاص بیمار، 45 ـ 30 روز یا بیشتر طول می‌کشد. بیمار باید تمام مدت درمان در کلینیک ترک اعتیاد بستری یا بیمارستان بستری شود. هرچند یک درمان منحصر به فرد وجود ندارد که برای همه بیماران مناسب باشد، بااین حال ترک اعتیاد بیمارستانی یکی از موثرترین روش‌های درمان ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکل است.
بازپروری اعتیاد بستری و ترک اعتیاد بیمارستانی
برنامه‌های بازپروری اعتیاد بستری و ترک اعتیاد بیمارستانی در اصل دو مرحله‌اند که غالباً به جای هم به کار برده می‌شوند، چون هر دو پس از سم‌زدایی و با در نظر گرفتن نیازهای جسمی و روانی بیمار در حال ترک انجام می‌شوند. به علاوه هر دو درمان تمام وقت هستند و در مراکز ترک اعتیاد بستری شبانه‌روزی انجام می‌شوند تا بیمار 24 ساعته تحت نظارت باشد. بااین حال تفاوت عمده این دو روش به طول دوره درمان برمی‌گردد. تفاوت دیگر به شدت مراقبت‌ها مربوط می‌شود، مراکز بازپروری بستری غالباً بیشتر بر مشاوره و درمان متمرکز می‌شوند، حال آن که تمرکز اصلی در مراکز ترک اعتیاد بیمارستانی بر مراقبت‌های پزشکی ویژه است.
مزایای روش ترک بیمارستانی
مراقبت ویژه و شبانه‌روزی و دسترسی به درمان‌های مختلف از مزایای ترک اعتیاد در بیمارستان به شمار می‌آید که درصد موفقیت ترک اعتیاد را افزایش می‌دهد. دیگر مزیت درمان بستری این است که بیمار در محیط متفاوتی قرار می‌گیرد. بیمارانی که با مشکل اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دست و پنجه نرم می‌کنند یا از اختلال‌های همزمان رنج می‌برند، غالباً قرار گرفتن در مکان یا حتی معاشرت با فرد خاصی اعتیاد را برایشان تداعی می‌کند. اگر درصدد ترک اعتیاد هستید، باید بدانید که تغییر محیط غالباً بهترین روش برای یک شروع دوباره است. دور شدن از عادت‌های روزمره‌ای که محرک سوء مصرف مواد بوده است، زمینه را برای بهبودی و پاکی دوباره فراهم می‌کند. لازمه تغییر عادت‌ها، تغییر محیط است و دگرگونی عادت‌ها به متحول شدن زندگی می‌انجامد.
مولفه‌های ترک اعتیاد بیمارستانی
بیماران در طول برنامه ترک اعتیاد بستری در مراکز بازپروری شبانه‌روزی به تدریج بهبود می‌یابند و مهارت‌های گوناگونی را کسب می‌کنند تا عملکردشان در زندگی بهبود یابد. ویژگی‌های اصلی برنامه ترک اعتیاد بستری عبارت است از:
- ارزیابی جامع و برنامه‌ریزی درمان
- نظارت و پرستاری 24 ساعته
- مدیریت دارویی
- ملاقات با مشاور یک یا چند بار در هفته
- شرکت در جلسات گروهی
- مصاحبه مستمر درباره اهداف درمان
- درمان خصوصی
- تفریح درمانی، مانند یوگا و مدیتیشن
- برنامه‌ریزی برای پس از ترک اعتیاد و ترخیص از کلینیک، این برنامه‌ریزی یکی از مولفه‌های ضروری در این سطح مراقبتی محسوب می‌شود.
- گروه درمانی روزانه شامل گروه‌های تخصصی و هم‌نوعان. موضوعاتی که در جلسات درمان مطرح می‌شود، عبارت است از: سوء مصرف مواد، معرفی برنامه ترک 12 قدم، گفتگو درباره رنج‌ها و محرومیت‌ها، رابطه جنسی، تحمل آسیب‌ها و رنج‌ها، اعتماد به خود و ارزش قائل شدن برای خود، الگوهای خانوادگی، روابط میان فردی و مهارت ارتباط موثر.
ترک اعتیاد بستری برای چه بیمارانی مفید است؟
بازپروری اعتیاد بستری برای تمام بیمارانی که مرحله سم‌زدایی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، اما هنوز برای درمان سوء مصرف مواد و اختلال‌های همزمان نیاز به مراقبت شبانه‌روزی دارند، مفید است. سال‌ها طول می‌کشد تا بیمار انگیزه و قدرت لازم را برای ترک اعتیاد پیدا کند و برای درمان اقدام کند. برخی بیماران نیز چند ماه است که به یک ماده خاص وابستگی پیدا کرده‌اند و نمی‌توانند میل به مصرف مخدر را سرکوب کنند. در نهایت هر بیماری که می‌خواهد شانس موفقیت ترک اعتیاد را افزایش و خطر برگشت به اعتیاد را کاهش دهد، می‌تواند از درمان بستری ترک اعتیاد بهره بگیرد. البته بیمار باید به خاطر بسپارد که ترک اعتیاد بیمارستانی به معنای بستری شدن شبانه‌روزی است.
مراکز سم‌زدایی بستری
ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر در مراکز سم‌زدایی انجام می‌شود. یکی از مزایای متعدد سم‌زدایی در مراکز بازپروری بستری این است که درمان در کلینیک ایمن‌تر از سم‌زدایی در خانه است، چرا که بیمار در مراکز بازپروری تحت نظر پزشک است و پزشک بر علائم ترک اعتیاد، که بعضی از آنها دردناک است، نظارت دارد. بالاترین سطح نظارت و مراقبت پزشکی در مراکز سم‌زدایی بستری اعمال می‌شود.
ترک اعتیاد به روش بستری یا سرپایی؟
ترک اعتیاد به روش بستری و سرپایی از چند نظر با هم متفاوت هستند. مراقبت در ترک اعتیاد بیمارستانی شدیدتر از سرپایی است. ترک اعتیاد سرپایی، برخلاف بستری نیازی به اقامت شبانه‌روزی بیمار در مرکز بازپروری ندارد. بیمار به طور منظم (روزانه، هفتگی و ...) برای تعداد ساعات مشخصی در هفته به مرکز مراجعه می‌کند و پس از اتمام هر جلسه به خانه برمی‌گردد. بنابراین روند درمان سرپایی خللی را در برنامه روزمره بیمار ایجاد نمی‌کند و وی می‌تواند وظایف مختلف خود را طبق روال معمول انجام دهد. شدت مراقبت سرپایی به اندازه بستری نیست و بیمار تحت مراقبت شبانه‌روزی قرار ندارد.
درمان بستری اعتیاد به الکل
درمان بستری ترک اعتیاد به الکل به یاری بیمارانی می‌آید که با اختلال سوء مصرف الکل دست به گریبان هستند، این اختلال‌ها شامل سوء مصرف الکل و اعتیاد به الکل می‌شود. بسیاری از دائم الخمرها با بهره‌گیری از درمان بستری موفق می‌شوند که الکل را کنار بگذارند. برنامه ترک اعتیاد بستری معمولاً با سم‌زدایی بستری الکل شروع می‌شود تا هر گونه سم مضر باقیمانده از مواد مخدر یا الکل از بدن خارج شود. در صورت لزوم دارو برای کاهش میل به الکل یا برطرف کردن علائم محرومیت از الکل تجویز می‌شود.
درمان بستری اختلال‌های همزمان با اعتیاد
منظور از اختلال همزمان اختلالی ذهنی است که همزمان با اعتیاد به مواد مخدر یا الکل وجود دارد. شایع‌ترین اختلالاتی که همزمان با اعتیاد بروز می‌یابد، عبارت است از:
- افسردگی: مانند افسردگی متوسط تا شدید و دیس تایمی (افسرده خویی)
- اختلال‌های اضطراب: مانند اختلال استرسی پس از آسیب‌دیدگی و سانحه، فوبیا، حمله عصبی و اختلال وسواس جبری
- اختلال شخصیت مرزی (BPD): مانند اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت مرزی
- اختلال‌های تغذیه: مانند بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسی نروزا)، پراشتهایی عصبی (بولیمیا نروزا) و اختلال پرخوری
- غم و اندوه
در درمان‌های ترک اعتیاد بیمارستانی بهترین درمان برای غلبه بر افسردگی یا دیگر بیماری‌های ذهنی به صورت بستری ارائه می‌شود. درمان همزمان این عارضه‌ها غالباً بهترین راه برای تضمین دستیابی به نتیجه بهینه است.
درمان بیمارستانی افسردگی
افسردگی اختلال اخلاقی شایعه و البته جدی است که با علائم شدیدی همراه است. این علائم بر چگونگی احساسات و افکار بیمار اثر می‌گذارد و شیوه مدیریت فعالیت‌های روزمره را تحت الشعاع قرار می‌دهد. این علائم باید حداقل دو هفته استمرار داشته باشد تا پزشک افسردگی را تشخیص بدهد. افسردگی و سوء مصرف مواد در بسیاری موارد به طور همزمان وجود دارد. افسردگی گاهی اوقات پس از سوء مصرف مواد شروع می‌شود و گاهی عکس این توالی صادق است. علاوه بر مراکز خاص درمان ترک اعتیاد و اختلال‌های همزمان، کلینیک‌های متعددی نیز برای درمان عارضه‌های ذهنی روحی وجود دارد. برای درمان افسردگی به صورت بستری از داروهای ضدافسردگی، درمان‌های مختلف (مانند یوگا و هنر)، مشاوره و رفتاردرمانی شناختی (CBT) استفاده می‌شود. رفتاردرمانی شناختی فرایندی است که در آن فرایندهای تفکر تغییر داده می‌شود تا رفتار نیز متحول شود. بیماران به کمک این درمان می‌توانند عقاید شخصی غلط دامن زننده به نگرش‌ها و رفتارهای منفی را متحول کنند. همچنین CBT برای درمان سوء مصرف مواد مخدر، حتی در غیاب دیگر اختلال‌های همزمان به کار برده می‌شود.
