تاثیر اعتیاد پدر و مادر بر زندگی فردی و اجتماعی فرزندان
اغلب کودکانی که والدین معتاد دارند، وحشت زده هستند. این کودکان ممکن است قربانی خشونت فیزیکی یا فحاشی شوند. همچنین ممکن است شاهد خشونت باشند. اغلب مصرف کنندگان الکل و سایر سوء مواد مخدر با خشونت خانگی عجین هستند و در نتیجه، این کودکان ممکن است از سندرم استرس پس از سانحه رنج ببرند، که با همان اختلالات خواب، یادآوری گذشته، اضطراب و افسردگی همراه خواهد بود. این کودکان تنها برای رفاه خودشان دچار ترس نیستند، بلکه دچار نگرانی‌های واقعی نیز هستند که مبادا پدر و مادرشان به دلیل مصرف الکل یا مواد مخدر بیمار شوند یا جان خود را از دست دهند. آنها می‌دانند که والدینشان ممکن است در حال مستی رانندگی کنند یا در خیابان‌ها دعوا کنند. کودکان پدر و مادر خود را دوست دارند و نگران آنها هستند و همچنین احساس عصبانیت و ناراحتی می‌کنند که والدینشان به اندازه کافی آنها را دوست ندارند که از مصرف مواد دست بکشند.
اثرات مختلف اعتیاد والدین بر زندگی فردی و اجتماعی فرزندان
تاثیرات مختلف استفاده والدین از مواد مخدر بر زندگی فردی و اجتماعی فرزندان عبارتند از:
عواقب رفتاری
سوء مصرف مواد در والدین، در رشد طبیعی کودک وقفه ایجاد می‌کند، که این کودکان را در معرض خطر بیشتر مشکلات عاطفی، جسمی و روانی قرار می‌دهد. از آن جا که پدر و مادرانی که از الکل یا مواد مخدر استفاده می‌کنند بیشتر در خشونت خانگی، طلاق، بیکاری، بیماری‌های روانی و مشکلات قانونی درگیر هستند، توانایی آنها در ایفای نقشان به صورت موثر به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بروز افسردگی، اضطراب، اختلالات غذا خوردن و خودکشی در میان کودکان با والدین معتاد از همسالان‌شان بیشتر است. علاوه بر این، احتمال اعتیاد به الکل یا دیگر مواد مخدر در کودکان والدین دارای اعتیاد 3-4 برابر بیشتر از دیگران است. در خانه‌هایی که والدین سوء مصرف دارند، سوء استفاده‌های جسمی و جنسی از کودکان بیشتر محتمل است. سوء استفاده جنسی در خانواده‌های دچار اغتشاش و درگیری که در آن ارتباطات بین افراد خدشه‌دار شده و نقش‌ها کمرنگ شده است، بیشتر می‌باشد. کودکانی كه در خانه‌های درگير مشاجره زندگی می‌كنند با احتمال بيشتری دچار عزت نفس پايين و كنترل درونی كمتر می‌شوند. این امر کودکان دارای والدین معتاد را در معرض خطر بیشتری برای قربانی شدن مجدد در آینده قرار می دهد. به عنوان مثال، دخترانی که والدینشان اعتیاد دارند، بیشتر در معرض تجاوز افرادی هستند که مواد مخدر مصرف می‌کنند و این خود باعث ایجاد شرایط برای سوء استفاده بیشتر می‌شود. حتی اگر فرزندان خودشان مورد خشونت خانوادگی قرار نگیرند، شاهد خشونت بودن به سادگی می‌تواند عواقب مخرب احساسی به همراه داشته باشند. این کودکان شش برابر بیشتر از کودکان دیگر شاهد سوء استفاده بین زوجین خواهند بود. در نتیجه این عوامل استرس‌زا، کودکان افراد دارای اعتیاد اغلب در مدرسه مشکل دارند. ممکن است به دلیل درگیری و تنش حاکم نتوانند بر تکالیفشان تمرکز کنند. آنها همچنین بیشتر از همسالان خود دارای ناتوانی‌های یادگیری هستند، از مدرسه گریزان‌اند، مجبور به گذارندن چند باره مقاطع تحصیلی می‌شوند، مدارس خود را عوض می‌کنند و اخراج می‌شوند.
عواقب پزشکی و روانشناختی
پیامدهای پزشکی و روانی اعتیاد پدر و مادر برای فرزندان عبارتند از:
مشکلات پزشکی
مطالعات مربوط به کودکان والدین دارای اعتیاد نشان می‌دهد که در این کودکان امکان افزایش میزان بیماری‌های مختلف جسمی از جمله انتریت، کولیت و آسم وجود دارد که به طور معمول به استرس مربوط می‌شود. علاوه بر این، صدمات و مسمومیت‌ها، سوء مصرف مواد، اختلالات روانی و بیماری‌های دستگاه گوارش و تنفسی نیز در کودکان والدین دارای اعتیاد بیشتر است. همچنین کودکان مادران الکلی مشکلات بیشتری دارند.
سو استفاده و اهمال در مورد کودکان
عدم توجه والدین معتاد به کودکانشان باعث ایجاد زمینه مناسب برای سوء استفاده و کودک آزاری این کودکان خواهد شد. گرچه مطالعات قطعی نیست، بین 12 تا 70 درصد از سوء استفاده کنندگان از کودکان افراد الکلی مصرف کننده مواد مختلف شناخته شده‌اند. چنین سوء استفاده‌ای ممکن است علت آسیب فیزیکی و عاطفی باشد و ممکن است این کودکان را نیازمند مراقبت‌های پزشکی کند.
نقایص مادرزادی
مصرف الکل بیش از حد در مادران در طول بارداری به نقص‌های مختلف مادرزادی منجر می‌شود، که جدی‌ترین آنها سندرم جنین الکلی (FAS) است. این سندرم ترکیبی از دیسمورفی صورت، کمبود رشد شدید و پایدار، اختلال عملکرد سیستم عصبی مرکزی، عقب ماندگی ذهنی و نقایص دیگر است. درجات پایین‌تر نقایص مربوط به الکل به اثرات جنین الکلی (FAE) شناخته می‌شود. هم FAS و هم FAE ، اختلالات ارگانیزمی مداوم و دائمی هستند که نیاز به توانبخشی خاص دارند.
مصرف الکل و وابستگی به سایر مواد مخدر
ماهیت خانوادگی مشروبات الکلی در بسیاری از مطالعات در طول سال‌ها مشخص شده است. هم عوامل ژنتیکی و هم زیست محیطی در فرایند انتقال دخیل هستند. کودکان والدین دارای اعتیاد در مقایسه با کودکان والدین غیر الکلی تقریبا 3 تا 4 برابر بیشتر از به مصرف الکل روی می‌آورند. علاوه بر این، کودکان والدین دارای اعتیاد در معرض افزایش خطر وابستگی به مواد مخدر هستند که همراه با الکلی بودن، بیشترین میزان بستری شدن به علت مسمومیت و آسیب‌های ناشی از تصادفات در کودکانی مورد بحث را به همراه دارد.
اختلالات روانی
اختلات روانی ناشی از اعتیاد والدین برای کودکان عبارتست از:
اختلالات کودکی
همانطور که قبلا ذکر شد، عقب ماندگی ذهنی و سایر اختلالات روانی به مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری ارتباط دارد. اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی نیز همانند اختلالات افسردگی دوران کودکی و دیگر اختلالات اضطرابی به الکلی بودن والدین ارتباط دارد.
اختلالات غذا خوردن
مطالعات اخیر نشان داده است که تعداد زیادی از بیمارانی که از پرخوری عصبی رنج می‌برند، کودکان افراد معتاد هستند.
اضطراب و اختلالات افسردگی
همانند دوران کودکی، اختلالات اضطرابی و افسردگی در نوجوانان و بزرگسالانی که در کودکی والدین معتاد داشته‌اند افزایش می‌یابد.
خطر آسیب شناختی
مصرف کنندگان الکل و مواد مخدر که پدران معتاد داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر آسیب شناختی هستند.
جامعه ستیزی
ارتباط بین اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASP) و معتاد بودن والدین به خوبی ثابت شده است، زیرا ارتباطی قوی بین اختلال شخصیت ضد اجتماعی مصرف الکل یا سایر وابستگی‌ها به مواد مخدر است.
عواقب تحصیلی
کودکان برخاسته از خانواده‌های مصرف کننده مواد به احتمال بیشتری دارای اختلالات یادگیری هستند، مقاطع خود را تکرار می‌کنند، مدارس بیشتری عوض می‌کنند و به احتمال بیشتری به دلیل بارداری و رانده شدن، از مدرسه فرار می‌کنند، متخلف یا اخراج می‌شوند. كودكانی كه والدین آنها بیش از حد الکل یا مواد مخدر دیگر استفاده می‌كنند ممکن است:
- به خاطر وقایع خانه پریشان یا کلافه شوند و قادر به تمرکز در مدرسه یا دیگر فعالیت‌ها نباشند.
- کمتر از پتانسیل خود کار کنند زیرا انرژی آنها بر روی مصرف کنندگان مواد متمرکز می‌شود.
- به دلیل خجالت از رفتار والدین معتادش، مایل به آوردن دوستان خود به خانه نیست.
- شاهد سوء رفتار فیزیکی یا عاطفی بین اعضای خانواده می‌باشد یا تجربه آن را دارد.
- به دلیل جنگ، تنش و یا نگرانی در خانه، قادر به تمرکز بر روی تکالیفش نخواهد بود.
- مسئولیت‌های نامناسب کارهای خانه، خواهر و برادران یا والدین خود را به عهده می‌گیرد.
عواقب احساسی
پیامدهای عاطفی و احساسی ناشی از اعتیاد والدین برای فرزندان عبارتست از:
بی اعتمادی
والدین دارای مشکل الکل یا مواد مخدر اغلب رفتار غیر قابل پیش بینی نشان می‌دهند. با توجه به مقدار الکل و یا مواد مخدر موجود در خون پدر و مادر، ممکن است قوانین به طور مداوم برای کودک در حال تغییر باشد. این عدم انطباق می‌تواند منجر به عدم اعتماد به والدین (و اغلب بزرگسالان دیگر) شود. نوسانات شدید خلقی در خانواده نیز به از دست دادن اعتماد بیشتر کمک می‌کند. وقتی والدین الکل مصرف می‌کنند یا از مواد مخدر استفاده می‌نمایند، اغلب احساس امیدواری وجود دارد که مشکل حل شده است. در حالی که، اگر پدر و مادر به وضعیت قبل بازگردند، ناامیدی شدید خواهد بود. این تجربیات اغلب منجر به عدم اعتماد کودکان به شخصیت‌های قدرتمند و به طور کلی بزرگسالان می‌شود، با این انتظار که آنها در نهایت ناامید می‌شوند.
احساس گناه
به جای درک سوء مصرف مواد والدین به عنوان یک بیماری، کودک خود را برای مصرف الکل یا مصرف مواد والدین متهم کند. اعضای خانواده ممکن است یکدیگر را به خاطر مصرف یا طغیان عصبانیت متهم کنند. نمونه‌هایی از این نوع تفکر عبارتند از: اگر من دانش آموز بهتری بودم، مادر من الکل مصرف نمی‌کرد یا اگر پدرم را عصبانی نکرده بودم، او مصرف مواد مخدر را ترک می‌کرد.
احساس شرم
کودکان والدین دارای اعتیاد اغلب از راز خانواده خود خجالت می‌کشند. او ممکن است از دوستی با دیگر کودکان اجتناب کند و احساس کند که نمی‌تواند آنها را به خانه‌اش دعوت کند، زیرا پدر و مادرش ممکن است در خانه مواد مصرف کرده باشند و او را خجالت زده کنند.
دمدمی مزاجی
ممکن است احساسات مثبت و منفی قوی نسبت به والدین به طور همزمان در کودک وجود داشته باشد. به عنوان مثال،ممکن است در عین حال که والدین خود را به عنوان یک الگو برای زندگی خود می‌پذیرد از رفتارهای والدینش متنفر باشد.
ترس
بعضی از کودکان افراد دارای سوء مصرف مواد، از آن می‌ترسند که والدین خود را از دست بدهند، به عنوان مثال این کودکان همواره از احساس اینکه والدین آنها به دلیل مصرف الکل و رانندگی و سایر آسیب‌های مربوط به مواد مخدر یا بیماری جان خود را از دست بدهند، رنج می‌برند.
عدم امنیت
عزت نفس پایین، تنش، اضطراب، احساس افسردگی و رفتار برون ریز اغلب نشان دهنده ناامنی ناشی از محیط نامناسب خانه است.
مشاجره در مورد مسائل جنسیتی
در خانه‌هایی که والدین سوء مصرف مواد دارند، سوء استفاده‌های جسمی و جنسی از کودکان بیشتر محتمل است. سوء استفاده جنسی در خانواده‌های دچار هرج و مرج و مشوش بیشتر است که در آن ارتباطات شکسته شده و نقش‌ها مختل شده‌اند. کودکانی كه در خانه‌های دارای مشاجره زندگی می‌كنند با احتمال بيشتری عزت نفس پايين و كنترل درونی كمتری دارند. این امر کودکان والدین دارای اعتیاد را در معرض خطر بیشتری برای قربانی شدن مجدد در آینده قرار می‌دهد.
