علت اعتیاد و افزایش گرایش به مواد مخدر در سنین مختلف و میان زنان
منظور از اعتیاد به مواد مخدر، مصرف اجباری و مکرر مواد مخدر به گونهای است که میزان مصرف آن به تدریج افزایش مییابد و اگر مصرف قطع شود، علائم آزاردهنده خماری شروع میشود. هرچند علل خاص اعتیاد مشخص نیست، بااین حال به نظر میرسد که عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی در گرایش به اعتیاد نقش داشته باشد. در مجموع معمولاً چند عامل در کنار هم فرد را به سمت اعتیاد میکشاند.
برخی معتادان ناآگاهی و عدم اطلاع از اعتیادآور بودن مواد را عامل افتادن در دام اعتیاد میدانند. داروهایی، مانند اکسی کودون، که غالباً برای تسکین درد مصرف میشوند، بسیار اعتیادآوراند. نادیده گرفتن قابلیت اعتیادآوری این داروها در کنار تحمل درد جسمی شدید زمینه را برای اعتیاد فراهم میسازد.
مشاورین ما در کلینیک ترک اعتیاد دکتر شاه محمدی آماده اند تا با به کارگیری تمام تجربه و توان خود به شما یا عزیزانتان برای کنار گذاشتن اعتیاد به مواد مخدر و دستیابی به سبک زندگی سالم کمک کنند. برای رزرو وقت مشاوره می توانید با شماره تلفن های 02188721329 و 02188662451 تماس حاصل فرمایید.
درباره اعتیاد چقدر می دانید؟
اعتیاد اختلال جبری و مزمن ذهنی است که فرد را در سودای تجربه نشئگی و اثرات دلخواه وادار به مصرف مواد مخدر میکند. اما انگیزه فرد برای مصرف مواد به تدریج تغییر میکند؛ برای مثال فرد در ابتدا از روی کنجکاوی شروع به مصرف مواد میکند، اما بدن با تکرار مصرف به لحاظ جسمی و به منظور ارائه عملکرد مناسب به مواد وابسته میشود. نشانههای اعتیاد شامل بالا رفتن تحمل بدن، از دست دادن کنترل مقدار و دفعات مصرف، میل مهارناپذیر به مصرف مواد، صرف نظر کردن از شرکت در مراسم و فعالیتهای مورد علاقه و ادامه دادن مصرف مواد علیرغم آگاهی از عوارض مخرب آن میشود. چنانچه فردی در اثر قطع مصرف مواد با علائم خماری، خفیف یا شدید، مواجه شود، احتمالاً به مواد وابسته شده است. علائم خماری تمام مواد با هم یکسان نیست، بااین حال علائم شایع محرومیت از مواد مخدر به شرح زیر است:
دلایل سوءمصرف مواد مخدر
سوءمصرف مواد در بسیاری از موارد از سر کنجکاوی و برای یک بار امتحان کردن شروع میشود. فرد ناآگاه به دلیل کنجکاوی برای تجربه نشئگی یا تحت فشار دوستان خود شروع به مصرف مواد میکند. برخی مواد را به عنوان راه فرار از احساسات ناراحت کننده یا اضطراب انتخاب میکنند. حدود 20 % از افرادی که مبتلا به اختلال سوءمصرف مواد هستند، از اختلالات اضطراب یا رفتاری، مانند افسردگی رنج میبرند. بیمارانی که با ناراحتیهای روحی دست و پنجه نرم میکنند، غالباً نمیتوانند موقعیتهای خطرناک را تشخیص دهند. شکی نیست که بسیاری از بیمارانی که داروهای مخدر و آرامبخش برایشان تجویز میشود، واقعاً به این داروها نیاز دارند، برای مثال مصرف بنزودیازپینها برای رفع اضطراب ضروری است. درهرحال این داروها بسیار اعتیادآوراند و در نتیجه فقط برای مدت کوتاهی تجویز میشوند. در واقع افرادی که بنزودیازپینهای تجویز شده را برای چند ماه یا طولانیتر مصرف میکنند، به این داروها معتاد میشوند و خاصیت درمانی و ضداضطراب دارو نیز پس از 6 ـ 4 ماه مصرف از بین میرود.
علل ریشهای اعتیاد
علل کلی بروز اعتیاد در افراد را می توان در سه گروه زیر قرار داد:
علل روانی اعتیاد
بسیاری بر این باوراند که عاملهای روانی دلایل اصلی گرایش به اعتیاد است. بعضی از علل روانی اعتیادف به ویژه در میان جوانان از آسیبدیدگی نشأت میگیرد. سوءاستفاده جنسی یا فیزیکی، مورد بیتوجهی قرار گرفتن یا هرج و مرج در خانه استرس و فشار روانی ایجاد میکند و فرد را به خوددرمانی سوق میدهد؛ به عبارت دیگر فرد درمانده سعی میکند تا با مصرف مواد استرس و ناراحتی خود را آرام کند. مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش یکی از علل شایع اعتیاد است. دیگر علل روانی اعتیاد عبارت است از:
- ابتلا به بیماریهای روانی مانند افسردگی
- ناتوانی در ارتباط برقرار کردن با دیگران و نداشتن دوست
- عملکرد ضعیف شغلی یا تحصیلی
- مهارت نداشتن در مدیریت استرس
علل محیطی اعتیاد
محیط نقش مهمی در داشتن یک زندگی سالم یا آلوده به اعتیاد دارد. اعتیاد به مواد مخدر در محیطهایی که در آنها اعتیاد شایع و یا پذیرفته شده است، رواج بیشتری دارد. کودکانی که مجبور به زندگی با افراد معتاد هستند، خود نیز غالباً قربانی اعتیاد میشوند؛ چرا که اکثر موارد مصرف مواد در دوران نوجوانی شروع میشود. کودکانی که والدین بیتوجه، پرخاشگر یا فراموشکار دارند، در برابر اعتیاد آسیبپذیرتراند. کنجکاوی برای مصرف مواد و نظارت نداشتن والدین بر رفتار فرزندان یکی از علل اصلی اعتیاد به مواد مخدر است. عاملهای محیطی دیگری که باعث سوءمصرف مواد مخدر میشود، عبارت است از:
- شرکت در ورزشهایی که در آنها، مصرف داروهای بهبود دهنده عملکرد به اشتباه توصیه میشود.
- نشست و برخاست با همسن و سالانی که مواد مصرف میکنند یا مصرف مواد را تشویق میکنند.
- موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایینتر، زمینه را برای گرایش به اعتیاد فراهم میسازد.
- جنسیت و نژاد در اعتیاد به بعضی مواد نقش دارد.
علل ژنتیک اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر میتواند ارثی باشد، به عبارت دیگر ژنتیک یکی از عاملهای خطر اعتیاد محسوب میشود. در واقع در مطالعاتی که بر روی دوقلوها انجام شد، مشخص گردید که نیمی از خطر معتاد شدن هر فرد ریشه در ژنتیک دارد. علل ژنتیکی اعتیاد به مواد مخدر در ترازبندی چندگانه توالی ژنی جای میگیرد و دانشمندان هنوز نتوانستهاند تمام ژنهای درگیر را مشخص کنند. بااین حال به نظر میرسد که بعضی ژنها، مانند ژنهای درگیر در گیرندههای نیکوتین در مغز، در گرایش به اعتیاد نقش داشته باشد.
دلایل گرایش زنان جوان به اعتیاد
دختران در بازه سنی 22 ـ 8 سالگی به تدریج از دوران نوجوانی پای به دوران جوانی میگذارند و تبدیل به بانوانی جوان میشوند. دختران در این دوران حساس بلوغ جسمی و ذهنی را پشت سر میگذارند، هویت خود را شکل میدهند و برای خود ارزش و شخصیت قائل میشوند. سالهای نوجوانی مهمترین سالها در دوران رشداند و نقشی حیاتی در سلامت و موفقیت در سالهای آتی دارندو متاسفانه نوجوانان و جوانان بسیار آسیبپذیراند. دخترانی که در حال گذار از محیط راهنمایی به دبیرستان هستند، و برای نخستین بار با فشار اجتماعی، تغییرات جسمی و تمایلات قوی روبرو میشوند، در معرض خطرات گوناگونی قرار دارند.
هفت عامل زیر علل اصلی سوءمصرف مواد در دختران و زنان جوان به شمار میرود:
افسردگی یکی از مشکلات شایع در میان دختران نوجوان است. بیش از یک سوم دختران دبیرستانی از احساس ناراحتی یا ناامیدی مداوم رنج میبرند. این دختران بیشتر از پسران به فکر (23.6 % در برابر 14.2 %) خودکشی میافتند یا برای از بین بردن خود (11.2 % در مقابل 6.2 % ) تلاش میکنند. سوءمصرف مواد و بیماریهای روانی مانند افسردگی غالباً ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. دختران جوان افسردهای که مرتب به خودکشی فکر میکنند، غالباً خودسرانه برای تسکین آلام خود روی به مصرف مواد میآورند و به این ترتیب خطر افتادن در دام اعتیاد را افزایش میدهند.
تعداد قربانیان تجاوز جنسی یا تنبیه بدنی در میان دختران نوجوانی که تحت درمان ترک اعتیاد قرار داشتند، تقریباً دو برابر پسران در حال ترک است. احتمال کشیدن سیگار، نوشیدن مشروب و سوءمصرف مواد مخدر در دخترانی که مورد سوءاستفاده قرار گرفتهاند، دو برابر بیشتر از دخترانی است که کودکی سالم و آرامی داشتهاند.
مردان استرس خود را در قالب پرخاشگری و تخلف از قوانین برونریزی میکنند، حال آن که زنان استرس خود را فرومیخورند. اکثر بانوان جوان در مواجهه با استرس شدید، افسرده و گوشهگیر میشوند. براساس یک نظرسنجی، 41 % از بانوان جوان ناتوانی در مدیریت استرس خود را دلیل اصلی مصرف مواد میدانند. رخدادهای استرسزا و ناراحت کننده، مانند مرگ یا بیماری اعضاء خانواده یا دوستان، طلاق والدین، مشکل در روابط شخصی، مشکلات تحصیلی و جابهجایی دختران جوان را آسیبپذیر میسازد.
اعتماد به نفس پایین و رضایت نداشتن از خویشتن یکی از ویژگیهای شایع دوران نوجوانی، به ویژه در میان دختران نوجوان است. زیبایی ظاهری و تناسب اندام و موقعیت اجتماعی غالباً اولویت نخست دختران دبیرستانی برای پذیرفته شدن در گروههای همسن وسالان است. لاغری به باور دختران نوجوان علامت زیبایی و محبوبیت است و نوشیدن الکل، سوءمصرف مواد مخدر و سیگار کشیدن آنان را جذاب، دوست داشتنی و "باحال" نشان میدهد. نوجوانان مصرف مواد مخدر را راهحل تمام مشکلاتشان میدانند. اعتماد به نفس پایین خطر اعتیاد را دو برابر افزایش میدهد. علاوه بر آن که احتمال رژیمهای لاغری خطرناک و رفتارهای ناسالم مربوط به کاهش وزن در دختران دبیرستانی دو برابر بیش از پسران است، به همین نسبت دختران بیشتر از پسران برای لاغرتر کردن خود به مواد مخدر یا الکل روی میآورند.
نتایج یک پژوهش نشان داده است که بسیاری از دختران نوجوان مصرف مواد را برای پذیرفته شدن بین همسن و سالان خود شروع میکنند. در پژوهش دیگری که بر روی دختران 13 ـ 11 سال انجام شد، نشان داد که اکثر دختران محبوب خود را تحت فشار بیشتری برای کشیدن سیگار، نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر حس میکنند. براساس این گزارش، هرچه تعداد افرادی که در حلقه دوستان یک فرد به سیگار، مشروبات یا مواد مخدر گرایش داشته باشند، بیشتر باشد، احتمال سوق یافتن او به این اعمال پرخطر نیز بیشتر میشود. اگر 5 نفر از دوستان نزدیک یک دختر نوجوان عادت به نوشیدن مشروبات الکلی داشته باشد، احتمال مشروب نوشیدن وی 7 برابر افزایش مییابد.
دبیرستان مقطع حساسی است که فشار تحصیلی قابل توجهی را به دختران جوان وارد میکند. در این زمان سرنوشتساز آینده دانشگاهی دانش آموزان رقم زده میشود و دانش آموزان در سطح جدید و تکامل یافتهای از آموزش قرار میگیرند. سوءمصرف مواد مخدر و فشار تحصیلی به راحتی و به شیوهای خطرناک درهم تنیده میشوند. خطر اعتیاد برای نوجوانانی که در مدرسه نمرات عالی میگیرند، نصف خطری است که نوجوانان با عملکرد ضعیف تحصیلی در معرض آن قرار دارند.
یکی از موثرترین اقداماتی که والدین میتوانند برای پیشگیری از اعتیاد دخترانشان انجام دهند، این است که رابطهای دوستانه با او برقرار کنند. بنابراین اگر فکر میکنید که خطر اعتیاد دخترتان را تهدید میکند، با او درباره عوارض سوءمصرف مواد صحبت کنید. توانایی "نه" گفتن را در فرزندتان تقویت کنید و به او درباره عوارض مصرف مواد مخدر هشدار بدهید. پژوهشها نشان داده است که اکثر دخترانی که گفتمان موثری درباره مصرف مواد مخدر و نوشیدن الکل با والدینشان دارند، کمتر به سمت کشیدن سیگار، مشروبات الکلی یا سوءمصرف مواد مخدر کشیده میشوند. بیش از 50 % از این دختران سالم معتقداند که در این گفتگوها نکات جدیدی را درباره مواد مخدر یا الکل آموختهاند که قبلاً اطلاعی از آنها نداشتهاند. فقدان ارتباط یا رابطه بین دختران و والدین یک از عاملهای مصرف الکل در سنین پایین و سوءمصرف مواد مخدر در بانوان جوان به شمار میآید.
هر چه زودتر درمان را آغاز کنید
با صرف نظر از این که شما به چه علت گرفتار اعتیاد به مواد مخدر یا الکل شده اید، لازم است بدانید هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید می توانید در فرآیندی سریع تر و آسان تر به زندگی سالم قبلی خود بازگردید. متخصصین ترک اعتیاد در مراکز درمانی ترک اعتیاد قادر خواهند بود با توجه به شرایط شما بهترین روش را برای درمان پیشنهاد داده و دلسوزانه تا به پایان رساندن مراحل درمانی همراهیتان نمایند.
"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است."
