تاثیر سیگار بر سرطان:نیکوتین عامل بروز سرطان دستگاه گوارش و تنفس

اعتیاد به موادمخدر همواره عواقب جسمانی و روانی خود را به افراد تحمیل می کند. بیماری های همبود سوءمصرف مواد نظیر سرطان، زندگی فرد را شدیدا به خطر می اندازند.

یکی از مولفه‌های مهمی که در زمان ارزیابی ارتباط مصرف مواد مخدر و سرطان باید در نظر گرفته شود، زمان است. به جز تناوب مصرف، به طول مصرف نیز باید توجه شود. شروع مصرف الکل یا ماری جوانا و سیگار از سنین پایین و افراط در مصرف آنها خطر ابتلا به عارضه‌های جدی را افزایش می‌دهد؛ در این بین سوءمصرف در درازمدت، حتی در صورت افزایش ندادن میزان مصرف یا استفاده نکردن از مواد قوی‌تر، می‌تواند منجر به مسمومیت دارویی شود. این اثر ترسناک است و باید بدانید که اگر مصرف مواد را تحت کنترل درنیاورید، مواد شما را در اختیار خود خواهد گرفت. درهر حال کشیدن سیگار مهم‌ترین علت قابل پیشگیری سرطان است. نتایج سال‌ها پژوهش بیانگر آن است که ارتباط مستقیم و محکمی بین سیگار و سرطان وجود دارد.

سوءمصرف مواد مخدر و سرطان

مصرف هرگونه مواد مخدر تزریقی و استنشاقی بر ایجاد و تشدید سرطان ها تاثیر بسزایی دارند. بدن انسان به شکل های زیر از مصرف مواد مخدر تاثیر می پذیرد و به سمت ابتلا به انواع سرطان می رود:

مسمومیت دارویی در شرایطی که انتظارش را ندارید

پس از پشت سر گذاشتن 35 سالگی باید مراقب و گوش به زنگ باشید. هر چقدر هم که خود را سلامت بدانید، کارآمدی کلیه به مرور زمان و با گذر عمر رو به کاهش می‌گذارد. عملکرد طبیعی کلیه و قابلیت فیلتراسیون کبد به تدریج رو به زوال می‌گذارد. شاید این مشکل در ابتدا به نظرتان مهم نیاید؛ اما این روند رو به افول زمانی مهم می‌شود که دارو یا مواد مخدر مصرف کنید و دوز دارو را از ابتدای دوره مصرف تغییر نداده باشید؛ ازآنجایی که کبد و کلیه نمی‌توانند مواد را به سرعت و به نحو موثری تغییر دهند و دفع کنند، بدن و ذهن به مواد حساس‌تر می‌شود. غلظت مواد مخدر و داروهای اضافی باقیمانده در بدن به تدریج زیاد می‌شود و به حد مسمومیت می‌رسد. بنابراین هر زمان که خواستید نسخه خود را تجدید کنید یا برای خوشگذرانی و رفع اندوه به مواد پناه ببرید، خطری را که تهدیدتان می‌کند، فراموش نکنید.

سوءمصرف مواد مخدر به اندام‌های داخلی آسیب می‌زند

مدت‌ها است، این واقعیت مشخص شده که مصرف دخانیات، حشیش و مواد مخدر دیگر به سلامتی آسیب می‌زند و در نتیجه جان مصرف کننده را به خطر می‌اندازد. شکی درباره مضر بودن سیگار و الکل وجود ندارد، اما درباره تاثیر ماری جوانا و مواد مخدر مشتق از تریاک و نقش آنها در ابتلا به سرطان شواهد علمی متفق‌القولی وجود ندارد. بنابراین متخصصین آنکولوژی در حال انجام مطالعات متعدد هستند تا مشخص شود که چگونه سوءمصرف مواد مخدر رشد سلول‌های سرطانی را تشدید می‌کند. یافته‌ها بیانگر وجود رابطه بین سرطان بیضه تهاجمی و مصرف مداوم ماری جوانا در دوران نوجوانی است. بااین حال شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد گونه‌های خاصی از حشیش دارای فعالیت‌های بیولوژیک ضدسرطانی است و سازو کار خاصی را برای تسکین درد سرطان ارائه می‌دهد. در گذشته نیز چنین نظری درباره مصرف کنترل شده‌ی قرص‌های مسکن وجود داشت و شاید به همین دلیل است که امروزه با اپیدمی مصرف بی‌رویه داروهای مسکن مخدر مشتق از تریاک مواجه هستیم. به علاوه مسکن‌های تجویزی دارای عامل‌های آنکوژنیک یعنی ژن‌هایی هستند که سلول‌های سالم را مستعد جهش سلولی سرطانی می‌کنند.

کاهش اثر درمان‌های سرطان در اثر سوءمصرف مواد مخدر

جنبه دیگر تحقیقات آنکولوژی و مصرف مواد مخدر به تاثیر مواد مخدر بر کاهش کارایی درمان سرطان می‌پردازد. براساس نتایج یک پژوهش جدید، سوءمصرف مواد مخدر تاثیر درمان را کاهش می‌دهد، امید به موفقیت درمان سرطان را پایین می‌آورد و کیفیت زندگی را تنزل می‌دهد. شاید مصرف مداوم مواد مخدر ناراحتی بیمار سرطانی را موقتاً تسکین دهد، اما نمی‌توان عوارض وابستگی و اعتیاد آن را نادیده گرفت. بیماران غالباً توصیه‌های متخصصین آنکولوژی درباره تغذیه، مشاوره و درمان‌های پزشکی را نادیده می‌گیرند، چرا که تحت تاثیر مواد مخدر نمی‌توانند به خوبی فکر کنند و تصمیم بگیرند. اما همچنان مصرف سیگار، الکل و ماریجوانا از علل عمده ایجاد سرطان در افراد مبتلا به سوءمصرف مواد می باشد.

سیگار؛ عامل اصلی سرطان

همان‌طور که می‌دانید سیگار عامل اصلی سرطان است. تقریباً یک سوم از تمام مرگ‌های ناشی از سرطان از استعمال دخانیات نشأت می‌گیرد. سرطان ریه علت اصلی مرگ ناشی از سرطان در زنان و مردان است. سیگار کشیدن و در معرض دود سیگار بودن ابتلا به سرطان دهان، گلو، معده، روده بزرگ، لوزالمعده، کبد، کلیه، خون و ... را در پی دارد. هیچ روش ایمنی برای مصرف دخانیات وجود ندارد و حتی سیگار الکترونیک نیز حاوی مواد شیمیای سرطان‌زا است. استعمال دخانیات و کشیدن سیگار بدترین و قدرتمندترین عامل خطر سرطان محسوب می‌شود. خوشبختانه ترک سیگار خطر ابتلا به سرطان را ظرف فقط چند سال پس از آخرین بار مصرف کاهش می‌دهد.

آیا نیکوتین به تنهایی مضر است؟

دلیل اصلی مضر بودن سیگار، وجود نیکوتین در توتون است. نیکوتین تقریباً به روشی مانند هروئین یا کوکائین منجر به اعتیاد می‌شود و نیکوتین به اندازه این مواد مخدر "جدی‌تر" سرطان‌زا است. اما مصرف نیکوتین به تنهایی (برای مثال در درمان جایگزینی نیکوتین) تغییری را در احتمال ابتلا به سرطان ایجاد نمی‌کند. سیگار عمداً به گونه‌ای طراحی شده است که مصرف کننده اثر نیکوتین را به سرعت حس کند، کمتر از 20 ثانیه طول می‌کشد تا نیکوتین استنشاق شده از دود سیگار به مغز برسد. درمان جایگزینی نیکوتین و سیگار الکترونیکی نیز نیکوتین را به بدن، البته با سرعت و شدت کمتر، می‌رساند. جایگزینی این منابع سالم‌تر نیکوتین یا مصرف آنها برای ترک نیکوتین بسیار ایمن‌تر از استمرار مصرف دخانیات است و لازم نیست که نگران عوارض آنها باشید. مهم‌ترین کار این است که سیگار را ترک کنید.

سرطان‌های ناشی از سیگار

مواد شیمیایی موجود در دود سیگار وارد جریان خون می‌شود و به این ترتیب بر کل بدن اثر می‌گذارد. به همین دلیل است که سیگار کشیدن عامل ابتلا به ده‌ها بیماری، از جمله حداقل 15 نوع سرطان، بیماری قلبی و ناراحتی‌های مختلف ریوی است. از هر ده مورد سرطان ریه، هفت مورد از کشیدن سیگار نشأت می‌گیرد. یکی از پایین‌ترین نرخ‌های امید به زندگی در میان بیماران سرطانی به سرطان ریه مربوط می‌شود و سرطان ریه شایع‌ترین علت مرگ ناشی از سرطان است. سیگار کشیدن خطر ابتلا به حداقل 14 نوع سرطان دیگر را افزایش می‌دهد که عبارت‌اند از سرطان‌های دهان، گلو، بینی و سینوس‌ها، حنجره، مری، کبد، پانکراس، معده، کلیه، روده، تخمدان، مثانه، دهانه رحم و گونه‌هایی از سرطان خون. همچنین سیگار کشیدن احتمال ابتلا به سرطان سینه را نیز بالاتر می‌برد، اما این افزایش جزئی است.

چگونه سیگار کشیدن باعث سرطان می‌شود؟

آسیب زدن سیگار به DNA، که حاوی ژن‌های کلیدی محافظت کننده از انسان در برابر سرطان است، اثر اصلی سیگار بر بدن است که منجر به سرطان می‌شود. بسیاری از مواد شیمیایی موجود در سیگار، مانند بنزن، پولونیوم ـ 210، بنزو آلفا پیرن و نیتروسامین‌ها، به DNA آسیب می‌زنند. عوارض سیگار تا همین‌جا بد هست، اما مواد شیمیایی دیگر موجود در سیگار اوضاع را از این هم وخیم‌تر می‌کند. برای مثال کروم باعث می‌شود که سمومی مانند بنزو آلفا پیرن محکم‌تر به DNA بچسبند و به این ترتیب آسیب جدی‌تری را وارد کنند. به علاوه مواد شیمیایی مانند آرسنیک و نیکل راه‌های ترمیم DNA آسیب دیده را مختل می‌کنند. در نتیجه احتمال تبدیل شدن سلول‌های آسیب دیده به سرطانی هر چه بیشتر تقویت می‌شود. از این گذشته قابلیت بدن افراد سیگاری‌ برای مقابله با مواد شیمیایی سمی کمتر از افرادی است که خون و ریه‌های سالمی دارند. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار خنثی کردن یا دفع کردن سموم را برای سیگاری‌ها سخت‌تر می‌کند و سیستم ایمنی را نیز ضعیف‌تر می‌کند.

چه عواملی بر رابطه بین سیگار و سرطان تاثیر می‌گذارد؟

خطر ابتلا به سرطان ریه برای سیگاری‌ها، صرف نظر از نوع سیگار، بسیار بیشتر از افراد غیرسیگاری است. روش ایمنی برای استعمال دخانیات وجود ندارد. فیلترها و سیگارهای با تار کمتر فرق چندانی با بقیه سیگارها ندارند، کشیدن این سیگارها هم تقریباً به اندازه کشیدن سیگارهای معمولی خطرناک است و عامل ابتلا به سرطان ریه محسوب می‌شود. شاید دلیل بی‌اثر بودن چنین تغییراتی این باشد که فرد روش سیگار کشیدن خود را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که میل شدید خود به نیکوتین را ارضا کند، برای مثال پک‌های محکم‌تری به سیگار می‌زند یا سیگارهای بیشتری می‌کشد.

افزایش تعداد سیگار در روز به معنای بالاتر رفتن احتمال بروز سرطان است. اگر نمی‌توانید سیگار را کاملاً کنار بگذارید، حداقل برای شروع سعی کنید که تعداد نخ‌های سیگاری را که در روز می‌کشید، کمتر کنید. حتی اگر خیلی کم یا در شرایط خاص سیگار می‌کشید، باید بدانید که همین میزان سیگار کشیدن هم برای سلامتی‌تان مضر است، بنابراین سیگار را کاملاً ترک کنید. دانشمندان متوجه شده‌اند، تعداد سال‌هایی که فرد این عادت ناپسند را داشته است، بیشتر از تعداد سیگارهایی که در روز می‌کشد، در ابتلا به سرطان نقش دارد. برای مثال یک پاکت سیگار کشیدن در روز ظرف 40 سال خطرناک‌تر از دو پاکت سیگار کشیدن در روز به مدت 20 سال است. تنها راه خنثی کردن عوارض مخرب سیگار این است که زندگی سالمی را در پیش بگیرید، تناسب اندام خود را حفظ کنید و تغذیه سالمی داشته باشید. بهترین روش برای کاهش خطر سرطان ناشی از سیگار این است که برای همیشه با سیگار خداحافظی کنید.

چه مدت طول می‌کشد تا سیگار باعث سرطان شود؟

معمولاً سال‌های متمادی، حتی چندین دهه طول می‌کشد تا آسیب DNA ناشی از کشیدن سیگار منجر به سرطان شود. بدن انسان به گونه‌ای خلق شده است که می‌تواند حجمی از آسیب‌دیدگی را کنترل و برطرف کند، اما مقابله با مواد شیمیایی مضر مختلفی که در دود دخانیات وجود دارد، برای بدن دشوار است. هر سیگار به DNA بسیاری از سلول‌های ریه آسیب می‌زند، تجمیع اثر آسیب‌هایی که به سلول‌های بنیادی وارد می‌شود، در نهایت به سرطان می‌انجامد. پژوهش‌ها نشان داده است که به ازای هر 15 سیگاری که کشیده می‌شود، یک تغییر در DNA رخ می‌دهد که یک سلول را سرطانی می‌کند. به همین دلیل بهتر است هرچه زودتر سیگار را ترک کنید.

تاثیر دیگر مواد مخدر بر ابتلا به سرطان

کمک گرفتن برای ترک سیگار و مواد مخدر و جلوگیری از سرطان

ترک کردن سیگار بهترین روش برای کاهش خطر سرطان ناشی از کشیدن سیگاری‌ و ارتقاء سلامت عمومی است. خدمات رایگان متنوعی برای کمک به ترک سیگار انجام می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشاوره‌های فردی یا گروهی ترک سیگار: مشاور مجرب با فرد درباره عادت سیگار کشیدن صحبت می‌کند و توصیه‌هایی را متناسب با وضعیت‌اش به او ارائه می‌دهد.
• داروهای تجویزی برای کنترل کردن علائم ترک و خماری: درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) یا داروهای ترک سیگار بدون نیکوتین، مانند وارنیکلین (چمپیکس) یا بوپروپیون (زیبان) توصیه می‌شود.

سیگار الکترونیکی جایگزینی ایمن و روشی مناسب برای ترک سیگار

سیگار الکترونیکی بخار نیکوتینی را تولید می‌کند که حاوی توتون نیست و در پروپیلن گلیکول یا گلیسیرین حل می‌شود. مواد شیمیایی خطرناک دیگری نیز در سیگار الکترونیکی یافته شده است، اما غلظت این مواد در سیگار الکترونیکی بسیار کمتر از سیگار است. تمامی شواهدی که تا به حال به دست آمده است، نشان می‌دهد که سیگار الکترونیکی بسیار ایمن‌تر از سیگار معمولی حاوی توتون است و می‌تواند به ترک سیگار کمک کند. البته هنوز اثرات درازمدت سیگار الکترونیکی مشخص نیست.

توصیه‌هایی برای ترک سیگار به تنهایی

بهره‌گیری از خدمات درمانی بهترین روش ممکن برای ترک سیگار است. هر روشی را که برای ترک سیگار انتخاب کنید، اعم از مصرف داروهای تجویزی، سیگار الکترونیکی یا تکیه بر اراده خود، اگر در این راه از خدمات تخصصی بهره بگیرید، تفاوت چشمگیری را حس خواهید کرد. با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید، نیکوتینی که مصرف می‌کنید برای ترک سیگار کافی است و در عین حال شما را دوباره به سمت سیگار سوق نمی‌دهد. ترکیب فراورده‌های آهسته رهش (پچ) با سریع رهش (مانند اسپری، تفنگ، قرص microtab یا اسپری بینی) شانس موفقیت درمان ترک سیگار را افزایش می‌دهد.

ترک سرپایی

بازتوانی و ترک اعتیاد سرپایی خدمات و پشتیبانی روزانه‌ای را به بیماران ارائه می‌دهد، بدون آن که بیمار را ملزم به بستری شدن در کلینیک کند. اگر با معضل اعتیاد به مواد مخدر و عوارض آن مانند سرطان دست و پنجه نرم می‌کنید، به نظارت شبانه‌روزی نیاز ندارید و رفت و آمد روزانه به کلینیک برایتان مشکل نیست، ترک سرپایی برایتان مناسب  و متناسب با نیازهای خانواده‌تان است. برنامه‌های ترک سرپایی مانند برنامه‌های ترک 12 قدم مفید است، اما پشتیبانی و حمایت ترک بستری را ارائه نمی‌دهد.

ترک بستری

اعتیاد دشمنی قدرتمند است و ترک اعتیاد سرپایی گاهی برای شکست دادن آن کافی نیست و باید ترک اعتیاد بستری را برای غلبه بر آن انتخاب کرد. ترک اعتیاد بستری غالباً برای بازتوانی نوجوانان، به ویژه برای افرادی توصیه می‌شود که مدتی طولانی با مشکل اعتیاد دست و پنجه نرم کرده‌اند، با روش‌های دیگر نتوانسته‌اند اعتیاد خود را ترک کنند یا اعتیادشان چنان ریشه‌دار شده است که تمامی جوانب زندگی‌شان را تحت الشعاع قرار داده است.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است."