انکار در اعتیاد: تفریحی و بی اهمیت جلوه دادن میزان مصرف مواد مخدر

افراد معتاد، تا قبل از اینکه اعتیادشان با انجام آزمایش‌ها تائید و ثابت شود، ممکن است هنگامی که کسی به اعتیاد و سوء مصرف آن‌ها شک کند، آن را انکار کنند. هنگامی که کسی چیزی را انکار می‌کند، از یک مکانیسم دفاعی استفاده می‌کند که به او کمک می‌کند تا با این واقعیت کنار بیاید. در مورد معتادان نیز یک فرد معتاد ممکن است به شدت یقین داشته باشد که این عادت او قابل کنترل است و وقتی کسی حقیقت عادت و اعتیادشان را برایشان واضح می‌کند، آن را به سختی باور می‌کنند. آن‌ها با واقعیت اعتیادشان به مواد مخدر و الکل مخالفت می‌کنند و هرگونه نظری را که با احساس مدیریت و کنترل خود بر عادتشان مغایرت دارد، رد می‌کنند. انکار کردن، تنها دروغ گفتن به دیگران نیست، بلکه دروغ گفتن به خود نیز می‌باشد.

انکار چیست و چه انواعی دارد؟

انکار وضعیتی است که در آن شما واقعیتی را که اتفاق می‌افتد انکار می‌کنید یا طفره می‌روید. شاید نسبت به آن موضوع بی‌اعتنا باشید، نگرانی افراد را کم کنید یا دیگران را برای مسائلی دیگر سرزنش کنید. در مورد اعتیاد، چه اعتیاد به قمار باشد یا الکل و یا مواد مخدر، انکار می‌تواند یک مکانیسم مقابله‌ای قوی برای به تأخیر انداختن مواجه با حقیقت باشد. یک فرد برای انکار کردن ممکن است از رفتارهای مختلفی استفاده کند، از جمله:

• كم جلوه دادن ميزان مصرف: اگر اعتیاد بیشتر شود، فرد ممکن است به گونه‌ای با شما رفتار کند که گویا دارید مشکل او را بیش از حد بزرگ کرده یا اغراق می‌کنید. ممکن است این جملات را بگوید:" این کار چندان هم بد نیست" یا " آن‌هایی که معتاد هستند بیشتر از من مصرف می‌کنند."
• توجیه کردن: فرد معتاد، اعتیاد خود را توجیه می‌کند، با گفتن این که مثلاً استرس دارد و برای گذراندن کار خود به کمی کمک نیاز دارد یا اینکه به خاطر اینکه سخت کار کرده است به او پاداش داده‌اند.
• گول زدن خود: گول زدن خود، یک مکانیسم قوی است که در آن فرد خود را متقاعد می‌سازد که این کارها چندان هم بد نیستند و همان‌طور که می‌بینید ضرری ندارند.

معتادان از انکار برای ادامه دادن رفتارهای اعتیادآورشان استفاده می‌کنند. تداوم انکار می‌تواند منجر به عواقب مخربی شود، از مشکلات سلامتی گرفته تا به هم خوردن روابط فرد.

چرا افراد اعتیاد به مواد مخدر را در خود انکار می‌کنند؟

در ادامه به بحث درباره‌ی دلایل و راه‌های که افراد معتاد قبل از قبول کردن مسئولیت اعتیادشان، اعتیادشان را انکار می‌کنند می‌پردازیم:

دروغ گفتن به دیگران

انکار را می‌توان به معنای سرباز زدن از قبول واقعیت یا حقیقت تعریف کرد که معمولاً برای محافظت از خود در برابر دیگران به کار می‌رود. وقتی کسی اعتیاد خود را به مواد مخدر در برابر افراد دیگر انکار می‌کند، از راهکارهای مختلفی برای مخفی کردن اعتیاد استفاده می‌کنند. به طور مثال، با کم جلوه دادن اعتیاد، توجیه کردن، خود را به فراموشی زدن، گول زدن خود و یا سرکوب کردن. افراد معتاد از همه‌ی این راهکارها برای مقابله با یک تهدید بالقوه یا افکار آزاردهنده استفاده می‌کنند تا آن‌ها را از دانستن واقعیت دور کند. وقتی فرد معتاد در مقابل دیگران، رفتار خود را انکار می‌کند، معمولاً برای مقابله با هر گونه تهمتی، به توجیهات و بهانه‌هایی متوسل می‌شود. هنگامی که کسی با او درباره‌ی اعتیادش گفتگو می‌کند، ممکن است به گونه‌ای واکنش نشان دهد که گویا به او حمله شده است و فوراً این گفته که کنترل خود را از دست داده است را رد می‌کند. در اینجا به انواع توجیه‌ها و بهانه‌هایی که افراد معتاد ممکن است بیاورند، اشاره می‌کنیم:

• داستان‌ها و حوادثی غم‌انگیز که باعث شده است تا مصرف الکل یا مواد مخدر را بیشتر کنند.
• فقط برای آرام شدن و کاهش استرس، مواد مخدر یا الکل مصرف می‌کنند.
• احساس می‌کنند که خانواده‌شان آن‌ها را قضاوت می‌کنند.
• به کسی آسیبی نمی‌رسانند.

در نهایت، معتادان برای ادامه‌ی رفتار اعتیادآورشان و دوری از اصلاح خود، اعتیادشان را انکار می‌کنند.

دروغ گفتن به خود

وقتی کسی از باور کردن این موضوع سر باز بزند که سوءمصرف مواد در او یک مشکل محسوب می‌شود، انکار او تنها متوجه ی دیگران نیست. فرد معتاد با بهانه‌جویی‌هایی، به خود نیز دروغ می‌گوید و ادعا دارد که می‌تواند اعتیاد خود را کنترل کند. اگر دینای او کاملاً از هم نپاشیده باشد، ممکن است بتواند با توانایی خود در حفظ یک کار ثابت یا گذراندن زندگی روزمره‌ی خود، این عادت خود را تحت کنترل قرار دهد. دروغ‌هایی که فرد معتاد به دیگران می‌دهد ممکن است نشان دهد که تا حد صادقانه خود را دریافته‌اند. این برداشت از واقعیت به سمتی منحرف شده است که به نفع گرایش‌های شخصی خود فرد عمل میکند. افراد معتاد معمولاً در متقاعد کردن خودشان از این که هیچ مشکلی وجود ندارد ماهر می‌شوند. در عوض شروع به سرزنش کردن دیگران می‌کنند و این‌گونه خود را متقاعد می‌کنند که دیگران موضوع را بیش از حد بزرگ کرده‌اند و یا کارهایی انجام می‌دهند که اعتیادشان را به خانه اول خود بازمی‌گردانند.

در اینجا به انواع دروغ‌ها و بهانه‌هایی اشاره می‌کنیم که افراد معتاد برای متقاعد کردن خودشان به کار می‌برند:

• من هر وقت که بخواهم می‌توانم ترک کنم.
• به هیچ کسی ربطی ندارد.
• کمک خواستن از دیگران به معنی ضعف است.

چگونه می‌توان بر انکار اعتیاد غلبه کرد؟

متأسفانه غلبه بر انکار کردن کار آسانی نیست. برای کسی که اعتیاد دارد، اغلب این کار باعث می‌شود تا او احساس کند که به نهایت بدبختی رسیده است یا برای کسی که مجبور می‌شود تا با واقعیت مشکلات دست و پنجه نرم کند، زندگی خیلی دشوار می‌شود. این فرصتی برای قبول کردن شرایط، کمک خواستن از دیگران و حرکت به سمت آینده است. راه‌هایی وجود دارند که می‌توانند با تأکید بر واقعیت، به انکار اعتیاد پایان دهند، از جمله:

• درمان: یک درمانگر اعتیاد می‌تواند به فرد معتاد کمک کند تا با مشکل خود رو به رو شود.
• ثبت وقایع: ثبت کارهای مربوط به رفتارهای اعتیادآور، چه درباره مقدار الکلی که هر روز مصرف می‌کنید یا مقدار پولی که در قمارخانه خرج می‌کنید، می‌تواند میزان واقعی مشکلتان را به شما ثابت کند.
• عواقب: عواقب منفی، از جمله خالی شدن حساب بانکی، قطع روابط با دیگران یا از دست دادن شغل به خاطر اعتیاد می‌توانند زنگ هشداری جدی برای فرد معتاد باشند.
• آموزش: بسیاری از افراد به راحتی نمی‌فهمند که معتاد شده‌اند، اما با خواندن مقالات آموزشی درباره‌ی اعتیادهای بخصوص، میتوانند بسیاری از رفتارهای خاص ا در خودشان تشخیص دهند.

انکار، یک مکانیسم مقابله‌ای قوی است که افراد معتاد ممکن است از آن برای بهانه‌جویی یا توجیه اعتیادشان استفاده کنند. این وضعیتی ست که مدتی متغیر دارد؛ برای برخی افراد، ممکن است چند هفته باشد. برای برخی دیگر، ممکن است ماهه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. تا وقتی که این وضعیت ادامه داشته باشد، نمی‌توان درمان را به طور جدی شروع کرد و اغلب منجر به بازگشت اعتیاد خواهد شد. با درمان‌های روانی و حمایت، فرد معتاد می‌تواند به تدریج واقعیت را بپذیرد و اولین قدم‌های مهم خود را در جهت بهبودی کامل خود بردارد. دیدن فرد نزدیک و عزیزتان در شرایط سخت، بسیار دشوار است؛ این وضعیت دردآور و مأیوس کننده است و از لحاظ روحی، فیزیکی و عاطفی، شما را تخلیه می‌کند. آرزو می‌کنید که ای کاش می‌توانستید چیزی بگویید یا هر کاری که برای کمک به او خوب است انجام دهید؛ اما چگونه می‌توان به کسی که اعتیادش را انکار می‌کند کمک کنید؟ متأسفانه، این امری بسیار معمول است. خوشبختانه، هنوز راه‌های برای کمک به این افراد وجود دارد.

چگونه با وجود انکار، می‌توانیم با فرد معتاد صحبت کنیم؟

مهم نیست رفتار فرد معتاد چگونه بوده است، مهم این است که به یاد داشته باشید که این فرد نزدیک شما و عزیزتان قبلاً آدم بدی نبوده است؛ او اعتیاد دارد و شدیداً آن را انکار می‌کند. اعتیاد می‌تواند باعث شود تا فرد رفتارها و کارهایی منفی انجام دهد و به افراد اطراف خود آسیب وارد کند. این کار شاید سخت باشد، اما نباید آن‌ها را سرزنش یا از آن‌ها انتقاد کنید.

• وقتی با او صحبت می‌کنید، درباره‌ی رویدادهای بخصوصی صحبت کنید؛ وقایع بخصوصی را که او از آن‌ها خبر دارد و یا در آن‌ها حضور داشته است، مانند برنامه‌های عقب افتاده یا قول‌هایی که عملی نشده‌اند.
• از عبارت‌هایی استفاده کنید که در آن‌ها از کلمه‌ی " من" استفاده می‌شود، مانند " من نگران بودم،" یا " من متوجه شدم".
• درباره‌ی اثرات منفی که سوء مصرف او روی چیزها و کارهایی که بیشتر از همه مراقبشان بوده صحبت کنید، مانند شغل، خانواده (لینک به مقاله خانواده)، فعالیت‌های ورزشی یا کارهای دیگر.
• اگر فرد معتاد همچنان به انکار مشکل اعتیاد خود ادامه دهد، ناامید یا متعجب نشوید. متأسفانه، انکار یکی از نشانه‌های بیماری اعتیاد است. آن را تنها مختص به خودتان ندانید و همچنان فرد نزدیک و عزیز معتادتان را حمایت کنید.
• با او همیشه در تماس باشید، حتی اگر تا کنون کمکی از شما نخواسته باشد. هیچ وقت معلوم نیست چه موقع می‌شود که برای درمان و بهبودی او برنامه‌ریزی کرده‌اید.

چگونه به بهبودی فرد معتاد کمک کنیم؟

ممکن است فرد نزدیک و عزیز معتادتان به کمک گرفتن از دیگران فکر کرده است یا مدت‌هاست منتظر کسی است که به او توجه کند و شاید شما تنها کسی نیستید که نگرانی خود را درباره‌ی مصرف الکل یا مواد مخدر او ابزار کرده است. اطلاعات تماس و برنامه‌های جلسات NA و AA در شهر خود را در اختیار او قرار دهید. اگر او با این کار موافقت کند، می‌توانید به او پیشنهاد کنید تا برای ارزیابی و معاینات جدی توسط مشاور اعتیاد یا یک پزشک اقدام کند. همچنین بهتر است نام یک مرکز درمانی و توان‌بخشی را بدانید تا اگر او علاقه‌ای به شرکت در برنامه‌های درمانی بستری و غیر بستری جهت ترک اعتیاد نشان داد، آن را به عنوان راه حلی برای نجات او از معضل اعتیاد معرفی کنید. اگر او بخواهد مددجو شود در یک مرکز درمان و تحت کمک‌های پزشکی قرار بگیرد، از او بخواهید تا اجازه دهد که در هر مرحله‌ای از پروسه‌ی درمان، او را همراهی کنید. وقتی در سخت‌ترین شرایط در کنار او باشید، به او نشان داده‌اید که نه تنها مراقب او هستید، بلکه همچنین او را درک می‌کنید.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است."