اعتیاد به ناس (قات) ماده محرکی که بیش فعالی و توهم به همراه دارد

قات یا ناس یک گیاه گل‌دار بومی است. سالیان متمادی است که افرادی که در آن منطقه زندگی می‌کنند، برگ‌های این گیاه را می‌جوند زیرا حاوی مواد محرک است. کاتینون مانند اکستازی از قات مشتق می‌شود. قات و مواد شیمیایی مشتق شده از آن (کاتینون و کاتین) تحت قانون کنترل می‌شوند. برخی از جوامع در جهان مصرف این مواد را کنترل یا محدود کرده‌اند. با این که خوردن برگ‌های ناس (معمولاً از طریق جویدن، دم کردن در چای یا کشیدن آنها) 10 برابر کمتر از کاتینون، سیستم اعصاب مرکزی را تحریک می‌کند اما این ماده بسیار اعتیادآور بوده و باعث بروز عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت می‌شود.

ناس چیست؟

قات یا ناس یک ماده محرک مشتق شده از گیاهی به همین نام است. این ماده در نقاط مختلف دنیا به عنوان یک جایگزین برای محرک‌های تفریحی دیگر به کار برده می‌شود و به دلیل پایین بودن قدرت و هزینه تهیه، استفاده از آن رو به گسترش است. بنگاه‌های متعددی در جهان، استفاده و اثرات مصرف تفریحی و دارویی این مواد را رصد می‌کنند و بسیاری از آنها تشخیص داده‌اند که این داروها به دلیل اثرات جانبی منفی که دارند غیرقانونی هستند. امروزه بسیاری از نهادهای دولتی تلاش می‌کنند که در مورد اثرات جانبی بلند مدت و کوتاه مدت مصرف ناس به جامعه آموزش‌های لازم را بدهند. جویدن ناس در برخی از جوامع به طور عمیق گسترش یافته است. در برخی جوامع حدود 90 درصد از مردان بزرگسال از ناس استفاده می‌کنند. عادی شدن استفاده از ناس در برخی جوامع به دلیل در دسترس بودن و شیوع مصرف آن نگران‌کننده است زیرا مصرف ناس باعث بروز عوارض بلند مدتی از ایجاد اختلالات خواب گرفته تا بیماری‌های قلبی مرتبط با اوردوز محرک‌ها می‌شود.

مصرف ناس

مصرف ناس در جوامع مذهبی سابقه تاریخی طولانی دارد. این ماده در شکل طبیعی خود، جویده می‌شود که باعث آزاد شدن مواد محرک موجود در برگ این گیاه می‌شود. در قسمت‌هایی که این گیاه به طور طبیعی رشد می‌کند، مصرف آن به میزان زیادی گسترش یافته است همچنان که الکل و مواد مخدر تفریحی دیگر که به راحتی در دسترس هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند. ناس به روش‌های مختلف مصرف می‌شود به طوری که در معرض حرارت مستقیم قرار نگیرد. نوک ساقه این گیاه به دلیل خاصیت محرکی که دارد جویده می‌شود. علاوه بر روش‌های سنتی مصرف ناس، در روش‌های جدیدتر مصرف این ماده، برگ‌های آن خشک شده و در غذا و نوشیدنی‌ها به کار برده می‌شود. می‌توان عصاره گیاه را نیز استخراج کرد البته نباید در معرض حرارت و شعله مستقیم قرار گیرد زیرا اثر محرکان قبل از استخراج عصاره از بین می‌رود. این باعث می‌شود که نحوه مصرف این ماده به صورت جویدن یا خوردن برگ‌های آن محدود شود.

چگونه ناس باعث ابتلا به اعتیاد می‌شود؟

ناس به دلیل اثرات محرک آن که مشابه آمفتامین است معروف است. تحقیقات در مورد اثرات مصرف این دارو نشان می‌دهد که مصرف بلند مدت آن باعث ایجاد اثراتی مشابه با اوردوز مواد محرکی مانند کافئین روی مغز می‌شود. این اثرات باعث ابتلا به اعتیاد روانی به ماده مخدر می‌شود زیرا تولید محرک‌های طبیعی در مغز به مرور زمان در اثر استفاده از ناس کاهش می‌یابد. ناس برخلاف کافئین، عوارض جانبی منفی بسیار زیادی دارد.

اثرات ناس روی روان

برخی از عوارض جانبی استفاده از ناس عبارتند از:

• نشئگی
• افزایش تمرکز
• افزایش اعتماد به نفس
• افزایش شدید توانایی‌های شناختی
• تحریک ذهنی

ناس اساساً به عنوان یک محرک که مستقیماً بر مغز تأثیر می‌گذارد عمل می‌کند. زمانی که این ماده مصرف می‌شود مانند یک محرک در بدن عمل کرده و در نهایت از طریق جریان خون به مغز می‌رسد. این معمولاً یک فرایند سریع است که نتایج آن در مدت زمانی کوتاه دیده می‌شود. افراد معمولاً به دلیل افزایش هشیاری و سطح انرژی ناشی از مصرف ناس احساس شادی و لذت را تجربه می‌کنند. بسیاری از افراد از ناس برای افزایش سطح انرژی خود در هنگام کار کردن استفاده می‌کنند. اثرات ناس بر ذهن باعث افزایش فعالیت ذهنی می‌شود که معمولاً هشیاری فرد را افزایش داده و باعث تقویت توانایی‌های شناختی او می‌شود. استفاده بلند مدت از ناس می‌تواند اثرات منفی بر سلامت ذهن فرد داشته باشد. تحریک ذهنی مستمر می‌تواند باعث افزایش فشار بر ظرفیت ذهنی مغز شود. این کار باعث بروز عواقب خطرناکی مانند توهم و کاهش توانایی‌های شناختی ناشی از خستگی ذهنی شود. علی‌رغم اثرات منفی ناشی از مصرف ناس، بسیاری از افراد برای افزایش توانایی‌های شناختی و ذهنی خود در هنگام انجام کارها از این ماده استفاده می‌کنند. افرادی که سبک زندگی فعالی دارند از این ماده برای افزایش انرژی و تمرکز استفاده می‌کنند تا بتوانند فعالیت‌های روزمره خود را به طور کامل به انجام برسانند. با این که مصرف کوتاه مدت این ماده باعث بهبود سبک زندگی مانند افزایش بهره‌وری و بهبود تجربیات جسمی و ذهنی می‌شود اما باید مصرف هر گونه محرکی برای پیشگیری از بروز عوارض منفی بلند مدت آن محدود شده و کاملاً تحت نظارت قرار گیرد.

اثرات مصرف ناس بر بدن

اثرات ناس بر بدن با افزایش سطح انرژی مشاهده می‌شود. غالباً افراد بیان می‌دارند که انرژی و اشتیاق آنها برای مشارکت در فعالیت‌های شدیدتر و سنگین‌تر بیش از قبل می‌شود. این مشابه اثر سایر محرک‌ها مانند موادی است که توانایی‌های فیزیکی را افزایش می‌دهند می‌باشد. این بهبودی علی‌رغم این که ممکن است باعث بروز عوارض جانبی خطرناکی در بلند مدت شود باعث ترغیب فرد به استفاده غیرقانونی از آن شود. مصرف بلند مدت ناس باعث آسیب‌دیدگی کبد می‌شود. برخی از عوارض جانبی فیزیکی دیگر ناشی از مصرف ناس عبارتند از:

• افزایش فشار خون
• کاهش اشتها
• بیش فعالی
• افزایش نرخ ضربان قلب
• برانگیختگی فیزیکی
• سرطان

مصرف طولانی مدت ناس باعث افزایش فشار بر بدن به خصوص بر قلب می‌شود. احتمال این که مصرف‌کنندگان ناس دچار سندرم‌های عروق کرونری حاد شوند بیش از سایرین است؛ حتی اگر عواملی که احتمال بروز مشکلات قلبی عروقی را افزایش می‌دهند را نداشته باشند. مصرف ناس ممکن است باعث بروز بیمارهای جدی کبد شود. یک مطالعه نشان می‌دهد که ترک مصرف ناس باعث بهبود یا توقف بیماری کبد در مردان مبتلا به بیماری‌های کبدی ناشناخته می‌شود. این مطالعه نشان می‌دهد که این کار ممکن است باعث رفع یا کاهش احتمال ابتلا به این بیماری‌ها شود. در مواد کمتر شدید، ممکن است مصرف ناس باعث افزایش فشار خون و افزایش ضربان قلب شود که می‌تواند باعث فرسودگی قلب، کاهش توانایی انجام فعالیت‌های سنگین شود. اثر محرک ناس بر ساختارهای دیگر بدن مانند ساختارهای عضلانی نیز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به فرسودگی غیرضروری یا حتی تحلیل عضلانی و ضعیف شدن فرد برای مدتی طولانی در دوران بازپروری وی شود. برخی از اثرات منفی احتمالی ناشی از جویدن ناس نامشخص است اما آنها مکن است مشابه اثرات جانبی ناشی از صرف آمفتامین و مت آمفتامین باشند.

چه موقع فرد نیاز به درمان دارد؟

درک این که چه موقع فرد نیاز به کمک یا مداخله پزشکی دارد دشوار است. زمانی که یک فرد از ناس استفاده می‌کند ممکن است رفتارهای ناگهانی و پرخطری انجام دهد. مصرف بلند مدت ناس معمولاً باعث بروز اختلالات روانی عصبی به دلیل افزایش نیرو و انرژی می‌شود. دانش آموزان به خصوص در دبیرستان و دانشگاه ممکن است برای بهبود عملکرد در آزمون‌ها از ناس برای افزایش انرژی یا درس خواندن شبانه استفاده کنند. مصرف ناس توسط دانش آموزان ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود که برخی از آنها عبارتند از:

• کاهش عملکرد تحصیلی
• استفاده تفریحی از مواد مخدر در آخر هفته‌ها
• سیگار کشیدن
• پایین آمدن معدل
• غیبت در مدرسه
• مشروط شدن

درمان اعتیاد به ناس

اعتیاد فیزیکی به ناس هنوز مورد تردید است اما در مورد اعتیاد روانی به آن تقریباً سؤالی وجود ندارد. در نتیجه، درمان جامع اعتیاد برای موارد سوءمصرف و اعتیاد به ناس باید مورد توجه قرار گیرد. همانند هر نوع اعتیاد دیگری، یافتن یک برنامه درمانی متناسب با شرایط خاص هر بیمار از اهمیت زیادی برخوردار است. نمی‌توان یک روش درمانی منحصربفرد را برای همه بیماران تجویز نمود بنابراین درمان باید متناسب با نیازهای فردی هر بیمار برنامه‌ریزی شود. برنامه درمانی با سم‌زدایی برای کمک به کاهش علائم ترک مصرف آغاز می‌شود علائم ترک مصرف ناس ممکن است مشابه علائم ترک مصرف سایر مواد محرک باشد که از آن جمله می‌توان به لتارژی، تحریک‌پذیری و بی‌خوابی اشاره کرد. در برخی موارد، ممکن است داروهایی نظیر داروهای ضدافسردگی برای ثبات خلق و خو یا کمک به خواب و غلبه بر بی‌خوابی برای کاهش علائم ترک مصرف ناس تجویز شوند. پس از سم‌زدایی، بیماران باید در یک برنامه جامع ترک اعتیاد شرکت کنند. این برنامه درمانی معمولاً هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی انجام می‌شود که به کاهش دلایلی که باعث ترغیب به سوءمصرف مواد و در نتیجه اعتیاد می‌شود کمک می‌کند. به عنوان بخشی از مراقبت‌های درمانی، درمان‌های تخصصی برای تشخیص و ارزیابی هر گونه بیماری‌های روانی مرتبط با اعتیاد به کار گرفته می‌شوند. سپس، درمان‌های همزمان برای درمان اختلالات مرتبط با اعتیاد برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. از انجام که استفاده از ناس در بین بیش از 10 میلیون نفر از افراد به شدت رواج یافته است، برنامه‌های درمانی بر کاهش احتمال اعتیاد به این مواد متمرکز است.

مواردی که باید برای انتخاب نوع درمان در نظر بگیرید

زمانی که می‌خواهید روش‌ درمان اعتیاد را انتخاب کنید باید به نوع درمانی که برای شرایط شما مناسب‌تر است توجه داشته باشید. اگر شما می‌توانید مدتی مرخصی بگیرید و در منزل نیز کاری نداشته باشید، روش‌های درمانی مبتنی بر بستری شدن برای شما مناسب است که به شما کمک می‌کند تا به طور کامل بر برنامه بازپروری خود متمرکز شوید. اگر این گزینه مورد نظر شما نیست، شما می‌توانید از درمان‌های سرپایی با کیفیت بالا استفاده کنید. برنامه‌های درمانی سرپایی بسیار متفاوت هستند، از برخی برنامه‌های قوی سرپایی می‌توان مانند برنامه‌های مبتنی بر بستری شدن بهره‌مند شده که در آن بیماران می‌توانند شب‌ها به منزل بازگشته و استراحت کنند. برنامه‌های دیگر که منعطف‌تر و سبک‌تر نیز هستند را هم می‌توان مورد توجه قرار داد. محل زندگی نیز نقش مهمی در انتخاب مرکز بازپروری مناسب برای شما دارد. در برخی موارد، ممکن است ترجیح داده شود که برنامه درمانی دور از منزل اجرا شود تا بیماران از محرک‌هایی که ممکن است آنها را به سمت استفاده دوباره از مواد سوق می‌دهند دور شوند. در برخی موارد دیگر ممکن است اولویت با حضور در مراکز بازپروری نزدیک به منزل باشد تا خانواده و عزیزان نیز در برنامه‌های درمانی مشارکت داشته باشند. هزینه درمان نیز یک عامل مهم است. متخصصین در مراکز بازپروری معمولاً به شما در این مرحله کمک می‌کنند بنابراین شما می‌توانید نسبت به هزینه‌هایی که متعهد به پرداخت آنها هستید به طور کامل آگاه شوید. از آنجا که مصرف ناس یکی از اجزای مهم فرهنگی است باید در برنامه‌های درمانی به کاهش این جنبه نیز توجه داشت، به خصوص که بسیاری از افراد به محیط‌ها یا وضعیت‌های اجتماعی باز می‌گردند که ممکن است در آن افراد معتاد به ناس زیادی حضور داشته باشند. در صورتی که پایه برنامه بازپروری خوب باشد، این افراد قادر به مقاومت در برابر لغزش در طول عمر خود بوده و می‌توانند پاک بمانند.

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است"