اعتیاد به هروئین: وابستگی جسمی و روحی شدید و اختلالات عصبی
هروئین (دی استیل مورفین) از آلکالوئید مورفین موجود در تریاک مشتق میشود و تقریباً دو تا سه برابر قویتر از مورفین است. هروئین مادهای مخدر و بسیار اعتیادآور است که با ایجاد حس سرخوشی و کاهش اضطراب و درد، بر سیستم عصبی مرکزی اثر میگذارد. هروئین در دسته داروهای گروه یک قرار میگیرد و بنابراین در بسیاری از کشورها هیچ گونه کاربرد پزشکی ندارد. هروئین خالص پودری سفید رنگ و تلخ مزه است. هروئین عموماً به صورت پودری سفید یا مایل به قهوهای به فروش میرسد و معمولاً با مخدرهای دیگر یا موادی مانند شکر، نشاسته، شیر خشک یا کوئینین مخلوط میشود. همچنین برای کاهش درجه خلوص هروئین، آن را با استرکنین یا سموم دیگر مخلوط میکنند. چون مصرف کنندگان هروئین از قدرت واقعی این مخدر یا محتویات اصلی آن اطلاع ندارند، خطر اوردوز یا مرگ آنان را تهدید میکند. قطران سیاه نوع دیگری از هروئین است که مانند قیر چسبناک و مانند زغال، سخت است. رنگ قطران سیاه از قهوهای تیره تا سیاه متغیر است. مصرف کنندگان هروئین را با نام اسماک، اچ، اسکاگ، جانک، شکر قهوهای، اسب و قطران سیاه نیز میشناسند.
روشهای مصرف هروئین
چون هروئین به سرعت وارد مغز میشود، وابستگی شدیدی ایجاد میکند. هروئین به سه روش مصرف میشود:
- درون وریدی: مصرف کننده هروئین را مستقیماً با سرنگ داخل سیاهرگ تزریق میکند.
- دود کردن: استنشاق از راه پایپ
- بالا کشیدن از راه بینی: مصرف کننده پودر هروئین را مستقیماً از راه بینی، احتمالاً با استفاده از نی بالا میکشد.
تزریق هروئین سریعترین حالت نشئگی و سرخوشی را، معمولاً ظرف چند ثانیه ایجاد میکند و بیشترین مقدار مخدر را به بدن میرساند. اثر استنشاق یا اسنیف هروئین معمولاً پس از ده تا پانزده دقیقه مشخص میشود. هروئین مدت کوتاهی پس از تزریق یا استنشاق به مغز می رسد. هروئین در مغز به مورفین تبدیل میشود و به سرعت به گیرندههای مخدر متصل میشود.
نشانههای مصرف هروئین
علائم و نشانه های اعتیاد به هروئین عبارتند از:
نشانههای جسمی مصرف هروئین
نشانههای جسمی اعتیاد به هروئین عبارت است از:
- نامفهوم شدن گفتار، چشمهای خواب آلود، سرخ و ملتهب شدن پوست و شادی غیرعادی
- هراس از نور (فوتوفوبیا) و تنگ شدن مردمک چشم
- به خواب رفتن در هر محلی
- حالت تهوع و استفراغ
- بیاشتهایی
تغییر در رفتار اجتماعی
اعتیاد فرد را از این رو به آن رو میکند و تغییراتی باورنکردنی و کاملاً مشخص را در رفتار اجتماعی وی ایجاد میکند. مهمترین تغییرات رفتاری که پس از اعتیاد بروز مییابد، به شرح زیر است:
- فرد معتاد بیجهت تلاش میکند تا بخشهایی از بدن خود، مانند بازوها، را که معمولاً دیده میشود، پنهان کند. مصرف کننده هروئین شروع به پوشیدن لباسهای آستین بلند میکند و در اتاق یا کمدش را محتاطانه قفل میکند.
- مصرف کننده هروئین حمام نمیرود، موها را شانه نمیزند و دندانها را مرتب مسواک نمیزند. فرد معتاد بهداشت را رعایت نمیکند و در کمال بیتوجهی به ظاهر خود، لباسهای کثیف میپوشد.
- مصرف کننده هروئین کارش را عوض میکند و به جای دوستان قدیمی خود با افراد جدیدی دوست میشود که شخصیت کاملاً متفاوتی با دوستان قدیمی دارند. دوستان معمولاً نخستین کسانی هستند که متوجه تغییرات رفتاری یکدیگر میشوند، بنابراین میتوانید از دوستان فرد مشکوک به اعتیاد پرس و جو کنید.
- اگر متوجه کم شدن پول شدید، خونسردی خود را حفظ کنید و مودبانه و بدون خشونت با او صحبت کنید. پاسخهای انحرافی و تهاجمی وی میتواند سرنخی برای کشف اعتیادش باشد.
- بیعلاقگی به کار، تحصیل یا فعالیتهای دیگر
عوارض جانبی اعتیاد به هروئین
هروئین به مورفین و متابولیتهای دیگری تبدیل میشود که به گیرندههای مخدر مغز متصل میشوند. عوارض کوتاه مدت مصرف هروئین اندکی پس از مصرف بروز مییابد و ظرف چند ساعت از بین میرود. مصرف کننده بلافاصله پس از تزریق هروئین احساس سرخوشی و نشئگی شدیدی را تجربه میکند و پوستش گرم و ملتهب، دهانش خشک و دست و پایش سنگین میشود. پس از این سرخوشی اولیه، احساس ضعف و خواب آلودگی به مصرف کننده دست میدهد. عملکرد مغز به دلیل تنزل سیستم عصبی مرکزی مختل میشود و افکار مصرف کننده مبهم میشود. عوارض هروئین کشیدن شامل مشکلات تنفسی، تنگ شدن مردمک چشم و حالت تهوع میشود. عوارض اوردوز هروئین نیز مواردی چون تنفس سطحی و آهسته، پایین آمدن فشار خون، گرفتگی و اسپاسم عضلانی، تشنج، کما و حتی مرگ را دربرمیگیرد. تزریق هروئین در رگ به دلیل مسائلی چون استفاده از سرنگ مشترک، سرایت HIV/AIDS، هپاتیت و واکنشهای سمی به ناخالصیهای هروئین عوارض پیچیدهتری را به دنبال دارد. از دیگر عوارض مصرف هروئین میتوان به از بین رفتن سیاهرگ، آبسه، سقط جنین بدون دلیل و اندوکاردیت (التهاب دریچهها و پوشش داخلی قلب) اشاره کرد. همچنین مصرف کننده به دلیل ضعیف شدن بدن و تاثیر مخرب هروئین کشیدن بر دستگاه تنفسی دچار سینه پهلو میشود. اعتیاد به هروئین باعث میشود، فردی که پیش از اعتیاد سالم و فعال بوده است، ناتوان و گوشهگیر شود و در نهایت جان خود را از دست بدهد.
خطرهای مصرف هروئین برای سلامتی
مقاومت بدن مصرف کننده در اثر مصرف مداوم هروئین بالاتر میرود و باید هروئین بیشتری مصرف شود تا همان اثر قبلی را به جا بگذارد. چون دوز مصرف دارو به تدریج افزایش مییابد، وابستگی جسمی و اعتیاد ایجاد میشود. هنگامی که وابستگی جسمی ایجاد میشود، بدن به وجود دارو عادت میکند و اگر مصرف دارو کاهش یابد یا قطع شود، علائم ناشی از محرومیت از دارو بروز مییابد. محرومیت از دارو که در معتادان فقط چند ساعت پس از آخرین مصرف شروع میشود، باعث تمایل شدید معتاد به هروئین، بیقراری، درد استخوانی و عضلانی، بیخوابی، اسهال و استفراغ، لرز و سیخ شدن موهای بدن، حرکات غیرارادی پا یا لگد زدن و علائم دیگر میشود. علائم قطع مصرف دارو 72 ـ 48 ساعت پس از آخرین بار مصرف مخدر به اوج میرسد و پس از یک هفته فروکش میکند. ترک هروئین به صوت ناگهانی در معتادانی که وابستگی شدیدی به هروئین دارند و وضعیت جسمی خوبی نیز ندارند، کشنده است.
