اعتیاد به ریتالین، ماده مخدر محبوب نوجوانان برای افزایش هوش

ریتالین (Ritalin) یکی از رایج‌ترین محرک‌های روانی است که جهت افزایش و یا حفظ هوشایری، درمان نارکولپسی، مقابله با خستگی مفرط، درمان افسردگی و چاقی و همچنین بهبود تمرکز تجویز می گردد. ریتالین که از جمله مواد مخدر نیروزا می‌باشد امروزه توسط بسیاری از افراد مورد سوء مصرف قرار گرفته است.

ریتالین در اشکال مختلف از قبیل چسب، قرص، شربت و کپسول موجود است.  انواع روش‌های مصرف این دارو شامل روش خوراکی، استنشاقی و تزریقی است.

خطر اعتیاد با ریتالین هنگامی که به شکل استنشاق و یا تزریقی مصرف می‌شود افزایش می‌یابد. تاثیرات ناشی از آن 5  تا 10 دقیقه بعد از استنشاق و 10 تا 15 ثانیه بعد از تزریق خیلی سریع احساس و تا حد زیادی تشدید می‌شود. علائمی نظیر شکم درد، اضطراب، سردرد، اتساع مردمک چشم و روانپریشی از علائم مصرف ریتالین هستند.

اسامی دیگر ماده مخدر ریتالین

نام های دیگری نیز برای ریتالین وجود دارد که عبارت اند از:

• کنسرتا
• متیل فنیدیت
• کیدی کک
• ویتامین آر
• Skittles
• Smartie
• دایت کوک

سوءمصرف ریتالین و تأثیرات آن

ریتالین‌ همانند آمفتامین‌ها که به سرعت دهنده معروف هستند موجب افزایش تمرکز و هوشیاری می‌شوند. این دارو برخی مواقع توسط متخصصین، دانشجوها و ورزشکاران جهت افزایش بهره وری مصرف می شود. پتانسیل بالای متیل فنیدات موجب کنترل مصرف آن از سوی دولت فدرال گردیده است.

مصرف متیل فنیدیت همانند ریتالین در ایالت متحده آمریکا بیشتر از کشورهای دیگر است. البته یکی از علل آن دسترسی راحت به این دارو است. بسیاری از دانش آموزانی که به آن‌ها ریتالین تجویز می‌شود معمولا برای کمک به مطالعه آن را به همشاگردان خود می فروشند یا می بخشند. دانش آموزان گاهی برای داشتن احساس بهتر ریتالین را مصرف می کنند. ریتالین اولین دارویی است که در  تشخیص اولیه بیماری کم توجهی بیش فعالی تجویز می‌گردد. تاثیرات کوتاه ناشی از آن حدودا 1 تا 4 ساعت است. افرادی که از ریتالین سوء استفاده می‌کنند برای دوام تاثیرات ناشی از آن معمولا دوزهای بالاتری از مواد را مصرف می کنند. عوارض جانبی منفی و خطرات ناشی از سوء مصرف ریتالین عبارتند از:

• کم شدن در اشتها
• اضطراب
• درد قفسه سینه
• افزایش فشار خون
• مصرف بیش از حد
• گیجی
• حالت تهوع و استفراق
• تشنج
• توهم
• سردرد

افراد مبتلا به اختلالات خلقی نظیر اختلال دوقطبی که ناشی از سوء مصرف ریتالین است ممکن است علائم و رفتارهای بدتری را نشان دهند. در حقیقت، اثر هم افزایی اختلال و تعامل دارو می‌تواند عوارض جانبی را تشدید نماید.

تشابه متیل فنیدات و کوکائین

ریتالین همانند کوکائین یک محرک قوی است که موجب افزایش سطح هوشیاری و بهره وری می‌شود. تاثیرات ناشی از ریتالین و کوکائین تقریبا همانند یکدیگر است. ریتالین و کوکائین ساختارهای شیمیایی مشابهی داشته و هر دو با انسداد پروتئین‌های حامل  دوپامین موجب افزایش سطح دوپامین در مغز می‌شوند. پروتئین های حامل دوپامین دراصل در حالت طبیعی دوپامین را از سیناپس جذب می‌کنند.

کودکان مبتلا به بیماری ADHD هنگامی که بزرگ می شوند ممکن است مصرف ریتالین را کمتر کنند. نکته جالب این است که این افراد به نظر می‌رسد بیشتر درمعرض خطر اعتیاد به کوکائین قرار می گیرند.

از آن‌جایی که ریتالین و کوکائین داروهای مشابهی هستند این احتمال وجود دارد که بزرگسالانی که سابقه بیماری ADHD در کودکی داشتند کوکایئن را به جای ریتالین مصرف کنند یا به عبارت دیگر نوعی خوددرمانی کنند. کوکائین ممکن است در تمرکز، احساس آرامش و کنترل افراد مبتلا به ADHD موثر باشد.

سومصرف ریتالین در نوجوانان و دانشجویان

ریتالین اغلب به کودکان و نوجوانان تجویز می‌شود  اما بررسی‌ها حاکی از آن است که بسیاری از کودکان از عوارض و سوء مصرف ریتالین اطلاعاتی ندارند و آن را بی خطر می‌دانند. به همین دلیل، بهتر است با نوجوانان درخصوص اعتیادآوری ریتالین و این که داروهای تجویزی نیزمانند موادمخدر دیگر می‌توانند مضر باشند گفتگو کرد.

ریتالین اغلب توسط دانش آموزانی که تصور می‌کنند ریتالین موجب تسهیل در یادگیری آن‌ها می شود مصرف می‌گردد. شیوع این باور که محرک‌ها نه‌تنها سالم هستند بلکه باعث بهبود عملکرد آکادمیک می‌شوند در بین دانش آموزان مایه نگرانی است زیرا تاثیرات مصرف تفریحی آن می تواند خطرناک باشد.

درصورت مشاهده علائم و نشانه های سوء مصرف متیل فنیدیت و یا مشکوک بودن به مصرف تفریحی ریتالین در نوجوانان در اسرع وقت اقدام کنید. لازم به ذکر است که پیگیری درمان در سال‌های شکل‌گیری کودک موجب افزایش شانس بهبود می گردد.

علائم اعتیاد به ریتالین

علائمی را که نشان دهنده اعتیاد فرد به ریتالین هستند، می توان در دو گروه علائم فیزیکی و علائم رفتاری طبقه بندی نمود:

نشانه های فیزیکی

با وجود این که تفاوت مهمی بین علائم و نشانه‌های فیزیکی مصرف ریتالین وجود دارد اما هردو اصطلاح ممکن است به‌طور متناوب بکار روند. فردی که از یک ماده مخدر سوء استفاده می‌کند از لحاظ فیزیکی دچار علائم خاصی خواهد شد. برخی افراد علائم ناشی از مصرف متیل فنیدات را با نشانه آن اشتباه توصیف می‌کنند. بحث درخصوص نشانه‌های فیزیکی سوء مصرف ریتالین عمدتا به آن‌چه که قابل رویت است تمرکز دارد.

یک متخصص بهداشت روان با مشاهده 2 مورد از 11 مورد علائم اختلالات ناشی از سوء مصرف ریتالین در یک دوره 1 ساله می تواند تشخیص پزشکی خود را ارائه نماید. در این قسمت لیستی از 11 معیار/ علائم متناسب با ریتالین می‌پردازیم:

• مصرف ریتالین بیشتر از آن چه درنظر گرفته شده و یا برنامه ریزی شده
• احساس به ترک ریتالین اما عدم توانایی در انجام آن
• اختصاص زمان زیاد به مصرف، تهیه و یا مصرف بیش از حد ریتالین
• اصرار و یا وسوسه شدن به مصرف ریتالین
• عدم توانایی در انجام کامل و یا صحیح وظایف مرتبط با خانواده، تحصیل یا کار به‌دلیل مصرف ریتالین
• ادامه مصرف ریتالین حتی با علم به این‌که موجب اختلال در روابط می‌گردد.
• عدم مشارکت در فعالیت‌های مرتبط با کار، خانواده، سرگرمی و یا فعالیت های اجتماعی به دلیل مصرف ریتالین
• ادامه مصرف ریتالین حتی در شرایط خطرناک
• تمایل به مصرف ریتالین با وجود تهدید سلامت و یا ایجاد مشکلات سلامتی دیگر
• افزایش تحمل به دارو( افزایش دوز دارو با گذشت زمان برای دستیابی به تاثیرات سابق)
• تجربه علائم محرومیت با قطع مصرف ریتالین و یا کاهش دوز آن

نشانه های رفتاری

از آن‌جایی که ریتالین یک داروی تجویزی است یک فرد معتاد ممکن است جهت تهیه میزان بیشتری از متیل فنیدات به پزشکان مختلف و داروخانه های متععد در اطراف شهر مراجعه نماید. نشانه‌های این کار عبارتند از جمع آوری بطری‌های مختلف با اسامی پزشکان و داروخانه‌های مختلف و تداخل زمان بین نسخه‌ها

البته این روش بیشتر در بین بزرگسالان مشاهده می شود و نوجوانان کمتر این کار را انجام می‌دهند. تفاوت نوجوانان و بزرگسالان در این است که نوجوانان این دارو را بیشتر از طریق دوستان، خانواده و یا هماسیه تهیه می کنند. تغییرات رفتاری ناشی از سوء مصرف ریتالین عبارتند از:

• تغیرات ناگهانی خلق و خوی
• تغییر در روابط اجتماعی
• کابرد اسامی مختلف ریتالین نظیر R-balls،Rids، ویتامین آر، کیدی کوکائین،Smarties، دایت کک و Skittles
• تغییر در اشتها ازجمله مصرف غذاهای غیرمتعارف خارج از وعده‌های غذایی
• بهداشت و نظافت ضعیف
• اجتناب از تماس چشمی
• بروز رفتارهای نامناسب ازجمله تقلب و دورغ گفتن درموردمحل سکونت، دوستان و نحوه درآمد زایی
• عملکرد نامطلوب در زمینه‌های مهم زندگی ازجمله خانه، کار و تحصیل
• دریافت وام و عدم پرداخت قسط‌های آن
• داشتن پول نقد زیاد و بیشتر از نرمال که می تواند به معنای دزدی و یا فروختن مواد باشد.
• استفاده از اینترنت جهت کسب اطلاعات درخصوص ریتالین نظیر چگونگی افزایش تاثیر دارو

تشخیص اعتیاد فرد به ریتالین با بررسی نحوه مصرف او

جهت سوء مصرف می‌توان ریتالین را به شکل دیگر مصرف نمود. یکی از روش‌های سوء مصرف ریتالین کوبیدن و استنشاق آن است. افراد معتاد اغلب ریتالین را با ابزار مختلفی نیر پاشنه کفش، چکش و تمپر اسپرسو کوبیده و سپس استنشاق می‌کنند. این افراد معمولا با کمک ابزاری که لبه صافی دارند ازجمله کارت اعتباری پودر متیل فنیدیت را به شکل خطوط صاف کرده و استنشاق می کنند. برخی مواقع ممکن است مقداری از پودر ریتالین در بین چنین اشیایی باقی بماند.

گاهی ریتالین ممکن است کوبیده شده و جهت تزریق به شکل مایع تبدیل شود.  افرادی که از این طریق ریتالین را مصرف می کنند مسلما به تجهیزات خاصی نیاز دارند. درصورت یافتن وسایل مصرف و مشاهده بقایای ریتالین (نظیر علائم سوختگی روی قاشق) احتمال سوء مصرف ریتالین بسیار زیاد است. شاید فردی نداند که داروی تزریق شده ریتالین باشد بنابراین جهت اطمینان باید به دنبال علائم هشداری نظیر شنیدن هذیان و یاوه ناشی از مصرف ریتالین و یا بطری‌های قرص بود.

ترکیب الکل با ریتالین

ترکیب الکل با ریتالین در هر شرایطی مناسب و سالم نیست.  از آن‌جایی که ریتالین یک محرک و الکل مسکن و ارامش‌بخش است برخی برای تفریح هر دو را به صورت ترکیبی مصرف می‌کنند. برخی مواقع ترکیب الکل با ریتالین جهت خنثی کردن تاثیرات منفی هر یک انجام می‌شود. به‌عنوان مثال برخی ریتالین را به‌منظور خنثی کردن تاثیرات آرامش‌بخشی و کاهش دهنده فعالیت بدنی الکل مصرف می‌کنند. این امر موجب می‌شود فرد به عیش و نوش بیشتر بپردازد.

ترکیب ریتالین با الکل موجب افزایش عوارض جانبی منفی ریتالین ازجمله افزایش ضربان قلب، همچنین افزایش فشار خون، تغییرات خلق و خویی و همچنین الگوهای خوب نامنظم می‌گردد. ترکیب الکل با ریتالین در برخی افراد موجب افزایش اضطراب شده ودرنهایت منجر به خودپزشکی و شروع چرخه دشوار سوء مصرف موادمخدر می‌گردد.

از آن جایی که خواص تحریک سازی ریتالین می تواند با برخی ازعوارض جانبی الکل مقابله کند این امر موجب نوشیدن بیش از حد  الکل و در نهایت بروز مسمومیت ناشی از الکل می‌شود. مسمومیت الکل یکی از رایج ترین مشکلاتی است که در بین معتادان الکلی کم سن و سال و گروه سنی که ریتالین مصرف می‌کنند مشاهده می‌شود.

مسمومیت الکل می‌تواند موجب مرگ و مشکلات سلامتی جدی شود. این امر دلالت بر خطرناک بودن این ماده می باشد.

افزودن الکل به ریتالین موجب انتشار بیشتر ریتالین به خون می‌گردد. افزایش غلظت متیل فنیدیت در بدن می‌تواند به‌سرعت موجب افزایش وابستگی فیزیکی به این ماده محرک گردد. با شکل‌گیری وابستگی فیزیکی و عدم مصرف آن علائم محرومیت بروز می کند. این میزان وابستگی فیزیکی می تواند منجربه سوء مصرف مزمن الکل شود. در شرایط وابستگی به مواد مختلف فرایند محرومیت پیچیده‌تر شده و مستلزم نظارت پزشکی مستقیم خواهد بود.

تاثیرات بلند مدت

با وجود این‌که تاثیرات کوتاه مدت ناشی از ترکیب الکل با ریتالین بسیار چشمگیر است اما ترکیب این دو ماده دارای عوارض منفی طولانی مدت نیز می‌باشد. از آن‌جایی که ریتالین اشتها را تحت تاثیر قرار می‌دهد مصرف ریتالین با الکل موجب بروز اختلال تغذیه‌ای ناشی از ریتالین و بیماری‌های کبدی و آسیب‌های ناشی از الکل بر بدن می‌شود.

کاهش انرژی ناشی از ترکیب الکل با ریتالین یکی دیگر از عوارض منفی استفاده همزمان این دو ماده اعتیادآرور است که می‌تواند منجربه افزایش مصرف ریتالین و یا مواد محرکی دیگر برای مقابله با شرایط شود.

از دیگر عوارض طولانی مدت مصرف الکل و ریتالین افسردگی می‌باشد. افسردگی یکی از عوارض جانبی رایج ناشی از سوء مصرف موادمخدر است که می تواند زمینه سوءمصرف مواد مخدر دیگر را فراهم نماید.

رابطه بین سوء مصرف موادمخدر و بیماری افسردگی موردی است که به خوبی اثبات شده است. ترکیب ریتالین با هر ماده مخدر دیگر از این خطر در امان نیست. از دیگر عوارض ترکیب الکل با ریتالین می‌توان به بیماری‌های قلبی، آشفتگی و الگوهای خواب ناپایدار اشاره نمود.